Oliy va o‘rta maxsus ta`lim

Qurilmaning tavsifi.

Stalagmometr nayga o‘xshash qurilma bo‘lib, o‘rtasida keng qismi (1) uning yuqorisida xamda pastida boshlang‘ich va oxirgi o‘lchov belgilar A va B bor. Suyuqlik asbobning silliqlangan gorizontall keng yuzasidagi kapillyar teshigi (2) orqali tomchilab oqib tushadi.
Stalagmometr ishlayotgan vaqtda shtativga vertikal holatda mahkamlangan bo‘ladi, suyuqlik yuqorigi belgidan balandroqqacha so‘rib chiqariladi ( bunda nay ichida havo pufakchalari qolmasligi shart). Shundan keyin suyuqlik kapillyardan tomchilab oqa boshlaydi. Suyuqlik satxi huddi boshlang‘ich belgi ustiga kelganda tomchilar sanay
boshlanadi; suyuqlik sathi oxirgi belgi ustiga kelganda tomchilarni sanash to‘xtatiladi. Tajriba bir necha marta takrorlanadi va har gal chiqqan tomchilar sonining o‘rtacha qiymati olinadi ( har gal o‘lchangandagi tomchilar soni orasidagi farq 1-2 tomchidan oshmasligi shart)

Tajriba.

Asbobga qo‘yilgan V hajm suv oqib tushayotganda necha tomchi hosil bo‘lishi, so‘ngra tekshirilayotgan eritmaning xam shuncha hajmi necha tomchi hosil qilishi tavsif etilgan metodda topiladi. Sirt tarangligi esa quyidagi fo‘rmula yordamida hisoblab chiqariladi:

סo ning qiymatlari 7- jadvaldan olinadi (ilovaga qarang). Uglerod zanjiri uzayib boradigon gomolog qatoridagi moddalarning sirt tarangligi qanday o‘zgarishini kuzatish uchun quyidagi eritmalarning sirt tarangligi topiladi.

Spirt	Eritmaning konsentratsiyasi M	Sirt tarangligi erg/sm^2
Metil spirt	1.0
Etil spirt	1.0
Amil spirt	1.0