Oliy va o’rta mahsus ta’lim vazirligi toshkent moliya instituti

7.
 
Bitkoinlardan foydalanish muammolari 
 
Birinchi navbatda, shuni tushunish lozimki, siz O’zbekistonda bitkoinlarga 
nimanidir rasman harid qila olmaysiz, ya’ni harid uchun hech kim sizga to’lov 
cheki bermaydi. Bitkoinlar bilan to‘lov qilish mumkinligini e’lon qilayotgan 
sanoqsiz qahvaxona va savdo markazlari shunchaki mijozlarni jalb qilishni 
ko‘zlashi ehtimoli yuqori — ya’ni ular bitkoinni barmen karmoniga o‘tkazishingiz 
hisobiga sizga qahva sovg‘a qilishi mumkin. Ammo, electron pullar, masalan, 
bitkoinlar qora bozorlarda tez-tez ishlatiladi. U to’lovlarning tez, anonim va 
nisbatan xavfsiz usuli hisoblanadi. Aynan shuning uchun ham ko‘pchilik insonlar 
bunday harid usulini va bitkoinlardan foydalanishni qonunga xilof deb o‘ylaydilar. 
Negaki ular joriy qonunchilikda to’liq aks ettirilmagan va xuddi shuning uchun 
ham ularning aylanmasi uchun javobgarlikni hech kim zimmasiga olishga tayyor 
emas. Biroq kriptovalyutalar bo‘yicha tegishli qonun loyihalari qabul qilinishi 
bilan vaziyat tubdan ijobiy tomonga o‘zgarishi mumkin. Shu tufayli quyidagi savol 
paydo bo’ladi: U holda nima uchun bitkoinlarni harid qilishadi? Birinchidan, ba’zi 
mamlakatlarda (
masalan, Yaponiya, AQSH va Yevropaning ba’zi mamlakatlarida
) 
bitkoinlar yordamida to‘lovlar qilish — masalan, qahva yoki ko’chmas mulkni 
osongina va qulay usulda harid qilish mumkin. Mablag‘ingiz o‘sha zahoti eng 
minimal ustama-komissionlar bilan sotuvchiga yetib boradi va muhimi — bitimni 

---

59 
amalga oshirish uchun sizga bank xodimlari yoki brokerlar kabi vositachilar talab 
qilinmaydi. Bu esa pul o‘tkazmasini yengillashtirib, uning anonimligini ta’minlab 
beradi 
(chunki electron kriptovalyutaning hamyonlari uning egasi ismi bilan 
bog‘liq bo‘lmaydi
). Ikkinchidan, ko‘pchilik insonlar ushbu usulni o‘z 
jamg‘armasining diversifikatsiyasi deb tushunadi. Elektron valyutalarning qiymati 
ham ko‘pchilik holatlarda oshib boradi — har bir kishi valyuta kursi ko’tarilishi 
hisobidan mo’maygina daromad qilishga umid qiladi, albatta. Ho’p electron 
pullarning o’ziga hos afzalliklari bor ekan, ularni qayerlardan olish mumkin? 
Odatda internet-pul-ayirboshlovchilar, messenjerlardagi maxsus botlar, internet 
hamyonlar va kriptovalyuta birjalaridan foydalanishadi. Elektron pullardan 
foydalanishning qulayligi tufayli va valyuta kursi oshib borayotgan vaziyatda 
ularni harid qilishga talab borgan sari oshib bormoqda. Insonlar elektron pullarni, 
misol uchun, yaqin do‘stlaridan, bu soha bo’yicha mutaxasislardan, tadbirkorlardan 
yoki uzoq-yaqin tanishlaridan harid qilishlari mumkin. “Yandeks” tizimidagi ba’zi 
pul ayirboshlovchilar bitkoinlarning bozordagi narxi 12300—12400 dollar 
chegarasida bo‘lishiga qaramasdan, bitkoinlarni 13000 ming dollarga harid qilishni 
ham taklif qilishadi. Xozirgi kunlarga “