Оliy vа o‘rtа mахsus tа’lim vаzirligi nizomiy nomidagi toshkent davlat pedagogika universiteti

Kurashchining sport trenirovkasi vositalari 
 
Jismoniy mashqlar tabiatning kuchlari, gigiyenik faktorlar va maxsus bilimlar 
milliy kurashdagi sport trenirovkasi vositalaridandir. Jismoniy mashqlar yordamchi 
va asosiy mashqlarga boʻlinadi. Umumiy rivojlantiruvchi mashqlar yordamchi 
mashqlar qatoriga kiradi va sogʻliqni mustahkamlashga, sportchini har tomonlama 
jismoniy kamol toptirish va harakat sifatlarni takomillashtirishga boʻladi. 
Mehnatda va Vatan himoyasida zarur boʻladigan hayotiy muhim boʻlim, koʻnikma 
va malakalarni egallashga moʻljallangan mashqlar va harakat amallari esa 
kurashchi uchun zarur boʻlgan spetsifik sifatlarni rivojlantiruvchi, shuningdek, 

---

327 
maxsus kurash texnikasi malakalari, usullari va harakatlarini tarkib toptiruvchi 
maxsus mashqlar yordamida rivojlantiriladi. 
Asosiy mashqlar – tayorlovchi harakatlarni va amallarni oʻz ichiga oladi. 
Ularga asosiy holatlar va harakatlar kiradi. Holatlar gavdaning tik turgan holati: 
turli xilda badanni kimirlatmay turish, ushlab olish, uloqtirishga (erga yiqitishga) 
tayyorgarlikni boshlanishi, uning oxirgi holati va hokazolardan iborat. Harakatlar 
bu kurashchining turli usullar va ularning kombinatsiyalarini amalga oshirishga 
tayyorlovchi harakatdagi dinamik ta’siri.
Asosiy usullar – bu kurashchining hatti-harakat-idan iborat boʻlib, kurashchi 
ana shu hatti-harakatlar yordamida kurashishdagi taktik vazifalarni hal etadi, 
bundan tashqari, turli oʻquv va kalendarь musobaqalar vaqtida kurashchilarning 
kurash tushishlari xam asosiy usullarga kiradi. 
Kurashchining kurash tarixi, 
gigiyena, harakatlar texnikasi va taktikasi, sport trenirovkasi asoslari, musobaqa 
qoidalari, sport etikasi va hokazolar sohasidagi nazariy tayyorgarligiga oid hamma 
massalar maxsus bilimlar qatoriga kiradi. Bu masalalarning hammasi 
kurashchining nazariy tayyor-garligi bobida batafsil yoritilgan.