Оliy vа o‘rtа mахsus tа’lim vаzirligi nizomiy nomidagi toshkent davlat pedagogika universiteti

Belbogʻ va qoʻldan ushlab, orqadan oshirib uloqtirish 
 
Dastlabki holat. Hujum qiluvchi oʻng qoʻlini raqibning oʻng yelkasidan 
oʻtkazib belbogʻidan, chap qoʻli bilan oʻng yengini tirsakdan ushlaydi. 
Hujum qiluvchi keskin egilib va chapga burilib, raqibni oʻz ustiga oʻngaradi 
va uni orqasi bilan chap oyogʻi yoniga tashlaydi. 
Usulni oʻrganishga raqibni oʻng qoʻli bilan ushlab, uning orqasi bilan gilamga 
tushishni sekinlatib, ehtiyot qilish kerak. 
Belbogʻni turlicha ushlab orqadan oshirib uloqtirish. 
Dastlabki holat. Ikkala kurashchi oʻng turish holatida. Hujum qiluvchi oʻng 
qoʻlini raqibning chap qoʻli tagidan oʻtkazib, belbogʻini orqa tomonidan, chap 
qoʻli bilan belbogʻini old tomonidan ushlaydi. 
Ushlash bilan bir vaqtda hujum qiluvchi qoʻllari bilan raqibini oʻziga tortib, 
uni tana ogʻirligini oyoq uchlariga tushirishga majbur qiladi. Soʻngra ung oyogʻida 
chapga toʻliq aylanib, oʻng oyogʻini raqibni oʻng oyogʻining uchiga qoʻyida va 
oʻng biqini bilan raqibni oʻng biqiniga ichkaridan yuqoriga-orqaga tortadi. Ayni 
shu vaqtda, oldinga keskin bukilib, raqibni oʻzining ustiga oʻngaradi va orqasidan 
oshirib, chap oyogʻi yoniga tashlaydi. 
Usulni bajarishda raqibning belbogʻidan chap qoʻl bilan ushlab ehtiyot qilish 
kerak. Himoya va javob usullar yuqorida bayon qilingandek. 
E. Ushlab olib uloqtirishlar. 
Ushlash kurashda usul elementi oyoq harakati boʻlib, uni bajarishda 
kurashuvchi raqib tanasidan biror qismini oyogʻi bilan chapga-yuqoriga itaradi. Bu 
son va boldirning old qismi bilan bajarilsa, oyoq tizzadan boʻlishi kerak. 
Agarda usul sonning orqa qismi bilan bajarilsa, oyoq tizzadan bukilmay, 
toʻgʻri holatda boʻladi va raqib sonning yuqori qismi old tomondan turtiladi. Buni 
turlicha ushlashlar bilan
Bogʻini orqa tomondan, chap qoʻli bilan esa belbogʻni chap biqindan 
ushlaydi. Raqib ikkala qoʻli bilan hujum qiluvchining belbogʻidan ushlaydi. 
Hujum qiluvchi oʻngga keskin burilib, qoʻllari bilan raqibni burilish 
yunalishida tortadi va uni tanasining ogʻirligini chap oyogʻiga tushirishga majbur 
qiladi. Chap oyogʻi bilan uning chap oyogʻini oldindan oʻrab, oʻng oyogʻi yoniga 
orqasi bilan tashlaydi. Raqibni belbogʻidan oʻng qoʻli bilan ushlab, ehtiyot qilish 
zarur. Himoya va javob usullari oldingildari bilan bir xil. 
Bosh va qoʻlni old tomondan ushlash. 
Dastlabki holat. Kurashchilar oʻng turish holatida. Hujum qiluvchi chap qoʻli 
bilan raqibinig oʻng yengini tirsagidan, oʻng qoʻli bilan esa – toʻn yoqasining chap 
tomonidan ushlaydi. 
Hujum qiluvchi oʻngga burilayotib, qoʻllari bilan raqibni oʻng oyogʻi 
yoʻnalishida tortadi va shu yoʻl bilan uni oʻz tanasining ogʻirligini oʻng oyogʻiga 
tushirishga majbur qiladi. Harakatni shu yoʻnalishda davom ettirib, raqibni 

---

332 
muvozanatdan chiqaradi. Shu vaqtda oʻng qoʻli bilan raqibning boshi hamda uni 
orqasi bilan chap oyogʻi yoniga tashlaydi. Raqibni kiyimining oʻng yengidan chap 
qoʻli bilan ushlab, ehtiyot qilish lozim.
Himoya va javob usullar yuqorida bayon qilinganlar bilan bir xil. 
Yon tomondan va belbogʻdan ushlash. 
Dastlabki holat. Kurashchilar chap turish holatida. Hujum qiluvchi oʻng 
yelkasidan oʻtkazib, raqib belbogʻini orqa tomondan, chap qoʻli bilan esa oʻng 
biqinidan ushlab uloktirish;
1) himoya ishlayotib, uni orqadan chalish bilan kuchaytirish va hujum 
qiluvchini orqasi bilan uloqtirish; 
2) hujum qiluvchi chap oyogʻini usulni amalga oshirish uchun 
tayyorlayotganda raqib chap oyogʻini oladi va uni hujum qilayotganning chap 
oyogʻi oldiga qoʻyib, oldindan chaladi; 
3) hujum qiluvchini oldingi belbogʻ usulini oʻtkazish uchun ikkala qoʻl bilan 
ushlash. 
Oldindan ushlab uloqtirish. 
Bir xil xolatdagi oyoq bilan tashqaridan ushlab uloqtirish. 
Dastlabki holat. Ikkala kurashchi oʻng turish holatida boʻlib, ular oʻng qoʻllari 
bilan bir-birilarining toʻni yoqasini orqa tomondan, chap qoʻllari bilan 
belbogʻlarining oʻng biqinidan ushlaydilar. 
Hujum qiluvchi raqibni oʻzidan itarib, gavdasining ogʻirligini orqasida turgan 
chap oyogʻiga tushirishga majbur qiladi va shu vaqtda chap oyogʻi bilan oldinga 
kichik qadam tashlab, uni raqibning oʻng oyogʻi bilan parallel holatda qoʻyadi. 
Tizzasidan bukilgan oʻng oyoqni chapga-oldinga-yuqoriga koʻtarib, oyoqni kuchli 
siltash bilan raqibni egib ushlaydi. Shundan soʻng gavdasini oldinga-chapga egib, 
qoʻllari bilan chapga-oldinga intiladi va raqibni orqasi bilan uloqtiradi. Raqibni 
chap qoʻl bilan belbogʻidan ushlab, ehtiyot qilish kerak. 
Himoya. 
A) oʻng oyoqni orqaga qoʻyish; 
B) hujum qiluvchi oʻng oyogʻini oldinga chiqarganda uni oʻng qoʻl bilan 
chapga tortish; 
V) hujum qiluvchi bukilgan tizzasi bilan oʻng oyoqni ushlab olganda oʻng 
oyoqni oldinga-chapga koʻtarish va uni boʻshatib, barqaror holatni egallash.
Javob usullari. 
1) chap oyoqni orqadan chalish; 
2) hujum qiluvchi oʻng oyogʻini ushlash uchun olib kelayotganda undan 
chaqqonlik bilan qutulish va shu usul vositasida uning oʻzini orqasi bilan 
uloqtirish.