Oliy o‘quv yurtlarining nomutaxassislik fakultetlari

ellinizm davri
deb 
ataladi. Ellinizm-(Bolqon yarim orolidagi Ellada shahri nomi bilan 
bog‘liq)bu aniq tarixiy mavjudlik bo‘lib, iqtisodiy hayotda, ijtimoiy va 
siyosiy tuzumda, mafkura va madaniyatda ellin (yunon) va Sharq 
unsurlarining o‘zaro uyg‘unlashuvi ifodasidir. 
Qadimgi (antik) davrda ellin dunyosi Yunonistondan Hind daryosi 
vodiysiga bo‘lgan ulkan hududni qamrab olgan edi. Tadqiqotchilar, 
ellinlashuv darajasiga qarab bu hududni uchta mintaqaga bo‘ladilar: 1. 
Ellada; 2 Kichik Osiyo, Suriya va Misr; 3.Yefrat daryosining sharqidagi 
viloyatlar. Bu hududlar tarixiy adabiyotlarda “Ellinlashgan Sharq“ 
tushunchasida aks etgan bo‘lib, uning tarkibiga Mesopotamiya, Eron, 
O‘rta Osiyoning janubiy viloyatlari, Afg‘oniston, Pokiston va 
Hindistonning Makedoniyalik Iskandar bosib olgan hududlari kirgan.
Makedoniyalik Iskandar yurishlari natijasida keng miqyosda 
boshlangan ellinizm madaniyatining kirib kelishi Baqtriya, Parfiya va 
So‘g‘diyona shaharlari, hunarmandchiligi va badiiy-amaliy san’atiga katta 
ta’sir ko‘rsatdi. Yozma manbalar Iskandar nomi bilan bog‘liq uchta 
shahar: Aleksandiya Oksiana (Oks bo‘yidagi Iskandariya), Aleksandriya 
Marg‘iyona 
(Marg‘iyona 
Iskandariyasi), 
Aleksandriya 
Esxata 
(Chekkadagi Iskandariya) haqidagi ma’lumotlar beradi. Ulardan tashqari, 
katoykiyalar deb nomlangan yunon harbiylari manzilgohlari ham mavjud 
edi. 
Olib borilgan arxeologik tadqiqotlar natijasida O‘rta Osiyoning 
janubiy hududlaridan ellinizm madaniyati bilan bog‘liq bo‘lgan turar-
joylar, moddiy-ma’naviy madaniyat buyumlari, tanga pullarning topilishi 
bu hududlardagi mahalliy madaniyatga ellin an’analari (shaharsozlik, 
haykaltoroshlik, badiiy-amaliy san’at, alifbo va boshqalar.) kuchli ta’sir 
etganidan dalolat beradi. Shu bilan birgalikda bu topilmalar mahalliy 
madaniyatdagi rivojlanish qadimgi davr (antik) Sharq va G‘arb 

---

87 
madaniyatining o‘zaro uyg‘unlashuvi natijasida o‘ziga xos madaniyat 
darajasiga ko‘tarilishining ham guvohidir.