Oliv va o rta maxsus ta’lim vazirligi umumiy pedagogika

1 Ушаасар, 71-бет.
2 Al-Buxoriy, Imom Ismoil. Al-adab al-mufrad (Adab durdonalari). - Tosbkent; 0 ‘zbekiston,
1990, 78-, 123-beflar.
358
iborat bo‘lib, faqat ezgulikka xizmat qilish, oliyjanob bo'lish,
pokiza yurish, bir burda luqmani halo! qiiib yeyish, jaholat va
jaholatparastlikka yo‘l qo‘ymasiik, o‘z birodarining, qarindoshurug‘Iarming, millatining va vatanining qadriyatlarini asrashdan
iboratdir”1. Shunday ekan, hadislar komil insonni shakllantirishda
muhim manba bo‘lib xizmat qiladi va undan yoshlar tarbiyasida
foydalanish shu kunning dolzarb muammolaridan sanaladi.
Nazorat uchun savol va topshiriqlar
1. Musulmon maktablarida ta’lim tizimi va mazmuni qanday
edi?
2. Qur’oni karimda ilgari surilgan axloqiy tamoyillar haqida
so‘zlang.
3. Hadis ilmida qaysi davr “Oltin davr” deb nom oldi.
4. “Hadis” va “Sunna” tushunchalarining mazmunini so‘zlab
bering.
5. Hadislaming mazmuni va tarbiyaviy ahamiyatini izohlang.
1 Asror Saniad. Payg'ambar, din va dindorlik. Imom Ismoil al-Buxoriyning «Al-adab al-mufrad»
(«Adab durdonalari») kitobiga Sbmggi sbiz. - Toshkent, O‘zbekiston, 1990, 183-184-betlar.
359
XIV BOB. SHARQ UYG‘ONISH DAVRI VA UNDA
TA’LIM-TARBIYA MASALALARI
1. Sharq Uyg‘onish davrida ilm-fan va madaniyat
Movarounnahr va Xurosonda IX asrlarga kelib ma’naviy ko‘-
tarilish Sharq Renessansi-Uyg‘onish davrining boshlanishga olib
keldi.
Movarounnahrda ilm-fan va ma’rifat sohasida o‘z xizmatlari
bilan dunyoga mashhur bo‘Jgan faylasuf va munajjim, matematika,
fizika, tibbiyot, tarix, til va adabiyot, pedagogika sohasida ilmiy
merosi bilan nom qoldirgan Muhammad Muso al-Xorazmiy. Abu
Nasr Forobiy, Ahmad aI-Farg‘oniy, Abu Rayhon Beruniy, Abu Ali
ibn Sino kabi qomusiy olimlar faoliyat olib bordilar. Qomusiy
olimlar o‘z ilmiy merosida ta’limiy-axloqiy asarlar yaratishga ham
katta e’tibor berib, bu asarlarda ilgari surilgan g‘oyalar insonning
ham aqliy, ham axloqiy, estetik va jismoniy jihatdan kamol
topishida, pedagogik fikr taraqqiyotida katta ahamiyatga ega
bo‘Idi.Shuningdek, Sharq uyg‘onish davrida sof pedagogik asarlar
ham varatilib, taiim-tarbiyada inson takomilining xususiy va
umumiy metodlari haqida oimas ta’limoti bilan nom qoldirgan
tarbiyashunos olimlar ham maydonga chiqdi.