Olingan joyi va vaqti: Toshkent, Murodovdan 40 so’mga sotib

eskiz loyihasL
Eskiz loyihasini ishlab chiqish bosqichida quydagi masalalar hal 
etil shi lo/im:
-teinatik bo’lim, ckspozitsion mavzular maydonlarini uzil-kcsil 
taqsimlanishi;
-barcha yetakchi eksponat va matlami joylashtirilishi, ularni 
ко satisli uslublari, ekspozitsion jixozlarni joy-joyiga qo’yish;
-ekspozitsiyaning yakuniy hajmiy-hududiy va rang echinii; 
zallami, ekspozitsiyani va alohida prcdmctlami yoritish;
-jixozlar va dekorativ elementlar konstruktsiyasining qat'iy 
ecliimi;
-andiovizual va texnik vositalarni joylashtirish;
70

---

-yondosh hududni yirik hajimli eksponatlar va dckorativ 
clemcntlami joylashtirib bezatish.
Shunday qilib rassoinning eskiz loyihasi ustida ishlashi-bu bosh 
q a r o r
takliflarini 
aniqlashtirilishi, 
detallashtiri lishi 
va 
duiqurlashtirilishi 
demakdir. 
Rassom 
ekspozitsiyani 
muayyan 
hududiy chegalalarda yaratadi. ckspozitsion kamar hajmi odamning 
o ’rtacha bo’yi va ko’zning polga nisbatan joylanishi darajasiga qarab 
bclgilanadi. lining balandligi 2-2,5 mctrdan , ko’rish burchagi 
gorizontal bo’yicha 25-30 S dan , vcrtikal bo’yicha 40 S dan 
oshmaydi. Mayda predmetlami 70 sm dan pastga joylashtirilmaydi, 
chunki bu ulami tomosha qilishni qiyinlashtiradi.
ekspozitsiya me'moriy-badiiy loyihasini amalga oshirilishi.
Muzey ckspozitsiyasining tasdiqlangan 
loyihasini amalga 
oshirish bosqichida mualliflar jamoasi ekspozitsiya mazmuni va 
shaklini 
to ’ldirish 
va 
aniqlashtirish 
bilan 
bog’liq 
ko’plab 
yo’nalishlarda faol ishlashni davom ettiradi, badiiy ijrochilik ishlarida 
ishtirok etadi. Bczashning manumcntal dckorativ elementlari, grafik 
ishlar, audiovizual vositalar-kinofilmlar, poleekran programme va 
boshqalar, mazmuni va estetik tomonlaridan, shuningdek cspozitsiya 
nuqtai 
nazaridan 
qabul 
qilinadi 
va 
baholanadi. 
Fotografiya 
ekspozitsiya san'atining muhim vositasi bo’lib qolmoqda, lekin ko’p 
jihatdan rejalashtirilgan eflekt ijrochilik darajasiga bog’liq bo’ladi 
So’ngi vaqtlarda xonada muayyan predmetli muhid atmosferasini 
hosil qi In veil i yirik formatli fotosuratlardan keng foydalanilmoqda. 
Mualliflar jamoasi ekspozitsiyaning chizmalaridan iborat qismini, 
shuningdek ilmiy-yordamchi materiallami yaratishga juda jiddiy 
ahamiyat beradi. Chizmalar asosiy ma'lumotni elcmentlar o ’rtasidagi 
aloqalami qisqa va aniq etkazib berishi, tasvimi oddiylashtirishi, 
tomoshabinni flkrlanishini tashkil etishi va diqqatini bir joyga 
jamlashga 
harakat 
qilishi 
lozim.Ekspozitsiya 
montajining
boshlanishiga qadar shrift ishi bajariladi.
Shrift va uning kompozitsiyasi matn ta'sirini kuchaytiradi. 
Matnning hajmi, tipi, shakli, rangi va joylashtirilishi masalasini 
loyihachi rassom hal etadi. Yozuvlar mukammal bo’lishi lozim.Gazcta 
va kitoblarda ishlatiladigan shriftlardan foydalanish keng qo’llaniladi. 
Bunday shriftlarga ko’z ko’nikgan bo’ladi va o ’qish uchun qulay 
bo’ladi 
qisqa 
va 
o ’ta 
uzun 
satrlardan 
foydalanish 
tavsiya 
etilmaydi.Badiiy-ijrochilik ishlari bilan bir vaqtda ta'mirlash qurilish 
ishlari ham amalga oshiriladi. Bular qatoriga isitish, yoritish 
ventilyatsiya tizimi, yong’indan muxofaza sistemasini o ’matish bilan
71

---

bog liq ishlar kiradi.Yaxshi tayyorlangan loyiha ckspo/itsiyani qisqa 
muodatlarda 
montaj 
qilinishini 
ta'minlaydi. 
Tayyorlangan
ekspozitsiya, muzey ma'muriyatidan, ilmiy tadqiqotchilik institutlari 
va oliy o ’quv yurtlari vakil lari, muzey lar, ijobiy uyushmalar, 
jamoatchilik tashkilotlarining vakillaridan iborat maxsus komissiya 
tonionidan 
qabul 
qilinadi. 
Komissiya 
qarori 
akt 
bilan 
rasmiylashtiriladi va muzey arxivida saqlaniladi.Montaj ishlari bilan 
bir vaqtda rassomlar ekspozitsiyaning rcklamasi uchun materiallarni 
tayyorlashga kirishadilar. Afisba va taklifnoma biletlari mustaqil 
estetik qimmatga ega bo’lgan holda muzey ekspozitsiyasining 
xususiyatlarini aks ettirishi loziin.
Tarixiy profildagi muzeylar ekspozitsiyalari oldida turgan 
vazifalar, ularning umumiy nazariy asosiy mazkur muzeylaming turli 
guiuhlarga xos bo’lgan va ularda tarixiy jarayonning yoritilishining 
turl. jihatlaridan kelib chiqadigan farqlarini inkor etmaydi. Bu farqlar 
ekspozitsiyaning ilmiy kontseptsiyasida, uning tematik strukturasida, 
materiallar tarkibi va komplekslar xarakterida o ’zini namoyon 
qiladi.Buzning vazifamiz- ana shu o ’ziga xosliklarga qisqa tavsif 
berishdir.