Олий ва ўрта маҳсус таълим вазирлиги тошкент молия институти

Ҳ(х)
функцияга айтилади: 
1)
Х
аргумент исталган узунликдаги битлар қатори бўлиши 
мумкин; 
2)
Ҳ(х)
функциянинг қиймати аниқ узунликка эга бўлган битлар 
қатори бўлиши лозим; 
3)
Ҳ(х)
функциянинг қийматини ҳисоблаш осон бўлиши керак; 
4)
Ҳар қандай аниқ 
х
учун ҳисоб-китоблар воситасида 
Ҳ(х
*
) = Ҳ(х)
бўладиган 
х
*
! = х
қийматини топиш мумкин бўлмасин. 
Ҳ(х
*
) = 
Ҳ(х)
холатидаги 
х
*
! = х
жуфтлиги хеш-функциянинг коллизияси 
деб аталади. 
Кучли хеш-функцуя деб,кучсиз функция учун юқоридаги 1-3 
шартларни ва қуйидаги 5-шартни бажарадиган бир томонлама 
Ҳ(х)
функцияга айтилади: 
5)
Ҳ(х
*
) = Ҳ(х)
бўладиган ҳар қандай 
х
*
! = х
қийматини ҳеч қандай 
ҳисоб-китоблар ёрдамида топиш мумкин бўлмайди. 
Ҳар қандай символлар кетма-кетлиги каби, электрон рақамли 
имзони ҳисоблашнинг формуласини математик кўринишда қуйидагича 
тасвирлаш мумкин: 
С = Ф (ҳ(М), Кс) 
Бу ерда 
М
– маълумот матни, 
Кс 
– маҳфий калит, 
ҳ(М)
– 
хешлаштириш функцияси. 
Юқорида келтирилган ифодага кўра, электрон рақамли имзони 
хосил қилиш учун бошланғич хомашё сифатида маълумотнинг ўзи эмас, 
балки унинг хеши олинади (
яъни, маълумотнинг хеш-функция ёрдамида 
хосил бўлган натижасидан фойдаланилади
). Чунки имзо билан 
тасдиқланувчи матн катталиги нолдан то бир неча мегабайтгача бўлиши 
мумкин. Айниқса му матн график элементларга эга бўлса, янада 
катталашиб кетиши мумкин. Аммо амалиётда қўлланиладиган барча 
хешлаштириш алгоритмлари ҳисоб-китоблар учун матннинг олдиндан 

---

236 
белгиланган стандарт узунликда бўлишини талаб қилади. Масалан, 
Россияда ишлатиладиган