Олий ва ўрта маҳсус таълим вазирлиги тошкент молия институти

5. Индивидуал қатнашчилар ҳиссасининг аҳамияти сезиларли 
эканлиги. 
Охирги пайтларгача деярли барча иқтисодий жараёнларнинг ўзаро 
алоқаларибизнес-центрик парадигмасига жойлашади, яъни, 
B2B, B2C, B2G
. 
Технологиялар ривожланиши якка ҳолдаги ташаббускорларга бизнес-
жараёнларда муҳим рол ўйнашга имкон беради. Шундай қилиб, 
иқтисодиётда ўзаро алоқаларнинг мутлақо янги турлари пайдо бўлмоқда: 

---

54 
C2B 
ва 
C2С
. Янги турдаги ўзаро алоқаларга мисол бўлиб, ауцорсинг асосида 
шартнома мажбуриятларини бажарадиган 
Frelancer
лар ҳизмат қилиши 
мумкин. Иккинчи турдаги ўзаро алоқаларга 
Croudfunding
каби стартаплар 
(
Америкада 
kickstarter.com
, Россияда 
планета.ру
) ҳизмат қилади. Бундай 
янги турдаги ўзаро бизнес алоқаларнинг пайдо бўлиши иқтисодиётдаги 
муҳим бир ҳодиса ҳисобланади ва ўзига жиддий эътибор қаратишни талаб 
қилади, чунки бугунги кунда Ўзбекистонда ушбу соҳа учун пухта ишлаб 
чиқилган норматив-ҳуқуқий ва солиқ базаси мавжуд эмас, унинг умумий 
иқтисодиётга қандай қилиб интеграция қилиниши борасида ҳам бирор-бир 
пичоққа илинадиган фикр ҳам йўқ. Фрилансерларни қандай қилиб солиқ 
тўлашга мотивация қилиш мумкин? Уларнинг аксарияти иқтисодиётнинг 
“
кул ранг
” секторида ишлайди ва ўз ҳизматлари учун тўловни 
Bitcoin
да 
олади. 
Croudfunding 
ташаббусларга қандай солиқлар ва имтиёзлар 
қўлланиши мумкин? Ушбу йўналишлар юқори салоҳиятли бўлиб кўринади 
ва яқин келажакда умумий иқтисодиётда сезиларли улушни ташкил қилиши 
мумкин, шу сабабли, бундай масалалар ҳозирги кундаёқ пухта ишлаб 
чиқишга эҳтиёж сезади. 
Умуман айтганда, постиндустриал ёки информатион жамиятга хизматлар 
сектори мамлакат ялпи миллий даромаднинг 60% дан ортиғини ташкил 
қиладиган давлатлар киради. Уларда дастурий таъминот ишлаб чиқарувчи 
тарморларни молиялаштириш миқдори кейинги ўттиз йилда 130 мартадан 
кўпроқ ортди. Информацион инновацияларни таркиб топтириш учун дунё 
миқёсида фаолият кўрсатувчи глобал компанияларга мисол сифатида 
қуйидагиларини кўрсатиб ўтишимиз мумкин: