Олий ва ўрта маҳсус таълим вазирлиги тошкент молия институти

Авиатион 
компанияси 
Генерал элеcтриc, 
Ҳонейwелл, Боеинг
ва бошқа катта компанияларга ҳизмат кўрсатишга 
йўналтирилган эди. Лекин он-лайн бозорда катта тармоқ компаниялари 
томонидан ташкил этилган электрон савдо майдонлари пайдо бўлганидан 
сўнг, компания инқирозга учради. Чунки бу ишни аиакомпанияларнинг 

---

436 
садво-сотиқ ишлари билан шуғулланишга мўлжалланган 
Аероспан
ва 
Траде 
Аир
электрон савдо майдонлари бажара бошлади.
Компания асосчилари, директорлар кенгаши ва етакчи менежерлар
орасида келишмовчиликларнинг юзага чиқиши, компания учун муҳим бўлган 
энг асосий шахсларнинг бизнесни тарк этиши, компниянинг бир қанча 
сабабларга кўра бўлакларга ажраб кетиши ва бошқалар. 
Фаолият олиб борилаётган бозорнинг алохида ҳусусиятлари
ҳам 
бизнеснинг ривожланишига тўсиқ бўлиб қолиши мумкин. Масалан, 
фирибгарлар ва товламачиларнинг коплиги, логистиканинг талаб даражасида 
эмаслиги, малакали кадрларнинг етишмаслиги, инженер-техник ходимлар 
камчиллиги ва бошқалар. 
Барча стартапларнинг бошланғич ғоянинг юзага келиши ва тайёр 
маҳсулот ишлаб чиқаришгача бўлган барча бопсқичларида бир хилдаги 
муаммо ва масалалар ҳал қилинади: Ғоялар билан қандай қилиб ишлаш 
лозим, Қандай қилиб командани танлаш мумкин, Ўз ғоясини қандай қилиб 
ҳимоя қилинади, Қандай қилиб компанияни молиялаштириш мумкин, Бу 
ишни қилиш муваффақиятга олиб келадими, Қачон инвесторга мурожаат 
қилиш керак, Қандай қилиб маҳсулотни яратиш ва уни мукаммалаштириш 
мумкин, Бугунги кунда қандай янги турдаги маҳсулот ва ҳизматларини 
истеъмолчиларга таклиф қилиш мумкин? Бу масалаларни ҳал қилишда 
маҳаллий ва ҳалқаро рақамли электрон бозорни ҳар томонлама ўрганишдан 
бошқа чора йўқ албатта. Бу эса интернетдаги адабиётлар, янгиликлар ва 
манбаълар билан муттасил ишлашни, ўрганишни ҳамда энг янги маҳсулот ва 
хизматларни бевосита синаб кўришни талаб қилади. Ўз маҳаллий 
бозорингиздаги ҳозирча қондирилмаган талабларни ҳар томонлама ўрганиш 
ҳам бирор бир янги инновацион ғояга олиб келиши мумкин. Шундай қилиб, 
инновацион рақамли бизнеснинг энг асосий элементлари истеъмолчилар 
учун қандайдир янги маҳсулот ёки хизмат турини яратиш, унинг аҳамиятини 
кўрсатиш, усабилитйнинг олий даражасига эришиш, мижозга йўналтирлган 
ёндошув ва индивидуал талабларни максимал даражада қондиришдир.

---

437