Олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги

I
А ли ш ер Н а в о и й н и н г мухлиси, ш о ги р д и в а д ў сти булган 
Ҳ у сай н В оиз К о ш и ф и й Ш ар қ н и н г м аш ҳур аллом ал ари д ан
б и р и бўлган. У ахлоқ, тар и х , тасаввуф , н уж ум (астран ом ия) 
р и ё зи ё т , ф и қ ҳ с о ҳ а л а р и га д ой р қ и р қ д а н о р т и қ асар яр атган . 
У н инг 
« Ф утувватн ом аи
султоний», 
«А хлоқи 
М уҳсин ий», 
« Ж а в о ҳ и р ут - т а ф с и р » , к а б и ундаб ас а р л ар и б еш ю з йи лд ан
б ер и ш ар қ о н а одоб, в а а х л о қ д астури с и ф а т и д а ю ртм а-ю рт, 
қўлм а - қўл ў қ и б к е л и н м о қ д а .
Ҳ у сай н
В ои з 
К о ш и ф и й н и н г 
н у т қ л ар и
ў зи н и н г
ж о зи б ад о р л и ги б и л а н ҳ а р қ ан д ай к и ш и н и ж а л б қ и л а олган. 
А й тиш ларича, у н и н г б у н д ай сў з сан ъ ати д аги м аҳ о р а ти н и
А ли ш ер Н а в о и й б и л а н б и р га С ултон Ҳ у сай н Б о й қ а р о ҳам
ю к с а к б аҳ о д аган в а у л а р ў з а с а р л ар и н и аҳол и ў р т а си д а р асм и й
и ж р о эт и ш л о зи м б ўлган п ай тлард а б у и ш га Ҳ у сай н в о и зн и
м у н о си б к ў р ган л ар . 898 (1492) й и л 8 - н о я б р ь к у н и б у ю к ш оир, 
Н ав о и й и и н г у с т о з и А б д у р аҳ м о н Ж о м и й н и н г д а ф н м ар о си м и д а 
А ли ш ер 
Н а в о и й
ў зи н и н г
б ағи ш л о в 
ш е ъ р и н и
ўқи б
~ гган Ҳ у сай н в о и зга
ун -н аф о и с» а сар и д а
Х ў ж а М у а й я д М е ҳ н аги й , М авлоно Р и ёзи й , М у и н в о и з к аб и
я н а б и р қ ан ч а в о и зл а р ҳ а қ и д а ҳам а т р о ф л и ч а ф и к р билди ради.
Ш ун и н гд ек, м у м то з м ер о си м и зд а ахл оқ-од об ўр гату вч и
в о и з н и н г ў з о д о б и ҳ а қ и д а кў п ф и к р ю ри ти лад и . А бу Ҳ ом ид 
М у ҳ ам м ад и б н М у ҳ ам м ад ал - Ғ аззо л и й н и н г «О хиратн ом а» 
а с а р и д а ҳ ам ш ун д ай . Ғ аззо л и й в о и зл а р н и н г в о и зи бўлиб, 
в о и зл а р г а д ас т у р у л -а м ал т а р и қ а с и д а п ан д -н ас и ҳ ат айтади . У 
в о и з н и н г ти л и - н у тқ и га, в о и зн и н г усл у б и га ал оҳида эъ т и б о р
қар атад и : «М абодо, в а ъ з ўқ и ти ш д ан б о ш қ а и л о ж и н г қолм аса, 
и к к и н а р с а д а э ҳ т и ё т бўл: б и р д ам ч и -с ў зл ар и н г о р т и қ ч а и б о р а-ю
и ш о р атл ар , 
а с л и
пуч ҳ и к о я тл а р у м а ъ н и с и з 
б ай тл ар и ла 
яса н ган , я ъ н и к и с е р т а к а л л у ф бўлм асин! Ч у н к и О лл оҳ таоло 
т а к ал л у ф қ и л у в ч и л а р га ға за б қилади, у л а р н и д ўст тутм айди. 
Ҳ аддан т а ш қ а р и с е р т а к а л л у ф л и к в о и зн и н г б атам ом хароб, 
қа л б ан
ғаф л атд а 
э к а н и д а н далолат 
қилади». 
Д ар ҳ ақ и қ ат,

---

н о т и қ н и н г н у тқи асо си й м ақ сад га қ а р а т и л га н , ҳ ар қан д ай
о р т и қ ч а с ў з ва и б о р ал ар д ан х ол и б ў л и ш и к е р а к . А к с а р и ят
н о т и қ л ар
н у т қ л ар и н и
сер так ал л у ф , 
ж и м ж и м а д о р
сў з 
ва 
и б о р ал ар
б и л ан
б е заш га
ҳ а р а к а т
қи л ад и л ар . 
У лар 
н у т к д а р и н и н г ч и р о й л и б ўли ш и н и и с т а й д и л а р в а у н и н г т а ш қ и
ч и р о й и га зўр б ер а д и л ар . А слида э с а хгутққа ч и н а к ам зеб
б ер а д и га н
н а р с а
ф и к р д и р . 
В о и зн и
э ш и т и м л и
қи лувчи
ом и л л а р д ан б и р и ҳ а ё ти й в а и б р атл и ҳ и к о я т л а р ва б ай ту
ғазал л ар
би лан
о м и х та 
гап и р и ш д и р . 
А лбатта, 
м е ъ ё р н и
у н у т м а с л и к лозим .
Т а к р о р л а ш учун са в о л л а р .
1. 
Н о ти қ л ар д еб к и м л ар га а й т и л а д и ?
2. 
Н о т и қ л и к н и н г қ а н д а й к ў р и н и ш л а р и б о р ?
3. 
В оиз д е б к и м га ай ти лад и ?
4. 
Н о т и қ л и к н и н г в о и зл и к д ан қ а н д а й ф а р қ и б о р ?