Олий ва ¤рта махсус таълим вазирлиги

BIR SO`ZI HAQIDA

Bir so`zi sondan tashqari quyidagi ma’nolarni ifodalaydi:

• 
  noaniqlik ma’nosini: Bir kishi keldi.
  
• 
  takror holda qo`llanilib, ayiruv bog`lovchisi bo`lib keladi: Bir unga bir menga qaraydi.
  
• 
  ayiruv, chegarolov yuklamasi vazifasida keladi: Majlisga bir Karim kelmadi.
  
• 
  fe’llar oldida kelib, ma’noni kuchaytiradi: Bir urgan edi, yiqilib tushdim. Bir vaqirib berdi.
  
• 
  takroriy shaklda qo`llanib, ravishga ko`chadi: Yig`ilganlarga bir-bir qaradi.
  
• 
  birga, birdan, birdaniga – so`zlari ravish sanaladi.
  
• 
  birov – so`zi gumon olmoshi sanaladi: Dada, sizni birov kutyapti.
  
• 
  o`xshashlik ma’nosini ifodalaydi: Ikkalasining fikri bir.
  

HISOB SO`ZLARI

Sanoq son bilan sanaladigan narsalarni ifodalovchi so`z o`rtasida qo`llanib, bu narsaning o`lchovini bildiradigan so`zlar hisob so`zlari sanaladi. Ular son va ot orasida qo`llanilib, turli o`lchov ma’nolarini ifodalaydigan so`zlardir: bir hovuch suv, ikki qop un, yuz gramm shakar, o`n chelak suv, besh metr atlas, uch yashik olma, bir savat non.Hisob so`zlari quyidagi ma’nolarni bildiradi:

• 
  uzunlikni bildiruvchi hisob so`zlari: ikki qarich mato, to`rt odim yo`l, o`n chaqirim joy, ikki quloch devor, bir metr chit.
  
• 
  og`irlikni bildiruvchi hisob so`zlari: ikki gramm suv, uch tonna bug`doy.
  
• 
  hajmni bildiruvchi hisob so`zlari: metr, gektar, tonna, tsentner
  
• 
  donalab sanalmaydigan o`lchovni bildiruvchi hisob so`zlari: ikki chelak suv, bir etak paxta
  
• 
  butunning qismini bildiruvchi hisob so`zlari: bir shingil uzum, ikki tishlam non, bir tilim qovun, ikki ho`plam suv.
  
• 
  donalikni bildiruvchi hisob so`zlari: ikki bosh qoramol, o`n tup archa, besh nafar o`qituvchi.
  
• 
  vaqtni bildiruvchi hisob so`zlari: daqiqa, yil, oy, kun, soniya, soat
  

Hisob so`zlari asosan ot so`z turkumiga tegishli bo`ladi.