Олий ва ¤рта махсус таълим вазирлиги

SIFATLARNING OTLASHUVI

Sifat bog`lanib kelgan ot ba’zan gapda tushib qoladi va otning so`rog`i, lug`aviy va sintaktik shakl yasovchi qo`shimchalari, gapdagi vazifasi sifatga yuklanadi va sifat otlashadi: Yaxshiga yondash yomondan qoch. Baxilning qo`lida oy bo`lsa, osmon yorishmas. Achchiqni achchiq kesadi.

Ba’zi sifatlar shaxs otlari sifatida ot turkumiga ko`chishi mumkin: erkak, ayol, go`dak, yosh, chol, kampir, kasal, bemor.

SON

Predmetning son-sanog`ini, miqdorini bildirib, qancha? nechta? nechanchi? so`roqlariga javob bo`ladigan so`zlar son deyiladi: uchta bola, yigirma besh nafar talaba.

Son gapda asosan otga bog`lanadi. Son o`zidan oldin belgi bildiruvchi so`z (aniqlovchi) bilan qo`llana olmaydi. Sonning gapdagi asosiy vazifasi aniqlovchi va kesimdir: Men beshinchi uyda yashayman. O`nta kitob keltirdik – aniqlovchi; Kelgan odamlar ikkita. Guruhimizda talabalar o`ttizta – kesim.

Sonlar otlashish xususiyatiga ega: Birni kessang, o`nni ek. Sonlar otlashganda yoki mavhum miqdorni anglatganda turlovchi qo`shimchalar bilan qo`llanadi: Ikkini ikkiga qo`shsa to`rt bo`ladi.Birni birov beradi, ko`pni mehnat.