Олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги олий таълим тизими педагог ва раҳбар кадрларини қайта тайёрлаш ва уларнинг малакасини оширишни ташкил

4.2.
 
Кейс-стади (Case – stadi), ҳамкорликда ўқиш, лойиҳа 
технологиялари 
―Case‖ сўзи, лотинча ―casus‖- ―воқеа, ҳодиса‖ сўзидан келиб чиққан ва 
кейинроқ инглизча сase - тўплам, аниқ вазият, stadi – таълим таълим 
cўзларининг бирикувидан ҳосил қилинган бўлиб, аниқ вазиятларни ўрганиш, 
таҳлил этиш ва ижтимоий аҳамиятга эга натижаларга эришишга асосланган 
таълим технологиясидир. Бунда муаммоли таълим методидан фарқли 
равишда реал вазиятларни ўрганиш асосида аниқ қарорлар қабул қилишга 
асосланади. Бошқача айтганда, бу тушунча ҳаѐтда юз берадиган қандайдир 
воқеа ѐки ҳодисани, аниқ бир вазиятнинг тафсилотини англатади.
Кейс – стади (аниқ бир ҳолат ѐки вазият), муайян жараѐнида содир 
бўладиган ҳақиқий воқеьликни сўзлар, рақамлар, образларда ифода этишда 
намоѐн бўлади. Бундан ташқари, бу ифода таълим соҳасида, ҳодиса ѐки 
вазиятни тадқиқ этиш учун ишлатиладиган ахборот, стенография сифатида 

---

83 
қўлланилади. Кейс-стади ҳодиса ѐки вазиятни оддий тафсилотидан фарқли 
ўлароқ, у ўқув материалини ўзлаштириш учун кўмаклашувчи ахборотни ўз 
ичига олади, бунга дуч келган муаммони аниқлаш ва унинг ечим йўлларини 
излаш орқали эришилади. Кейс-стади, муайян ўқув мақсадли билим олиш 
воситаси сифатида ишлаб чиқилиши зарур. Ушбу мақсадлар кенг кўламли 
бўлиб, ахборотлар, маълумотлар ѐки тафсилотлар билан таъминланишини 
назарда тутади, улар муайян қарашлар ѐки усулларни намойиш этишда 
қўлланилиши мумкин.
Кейс илк марта Гарвард университетининг ҳуқуқ мактабида 1870 йилда 
қўлланилган эди. 1920 йилда Гарвард бизнес-мактаби (HBS) ўқитувчилари 
юристларнинг ўқитиш тажрибасига таяниб, иқтисодий амалиѐтдаги аниқ 
вазиятларни таҳлил этиш ва муҳокама қилишни таълимнинг асосий усули 
этиб танлашганидан кейин мазкур ўқитиш услуби кенг татбиқ этила 
бошлади.
Кейсда баѐн қилинган ва таълим олувчиларни муаммони ифодалаш 
ҳамда унинг мақсадга мувофиқ тарздаги ечими вариантларини излашга 
йўналтирадиган аниқ реал ѐки сунъий равишда яратилган вазиятнинг 
муаммоли-вазиятли таҳлил этилишига асосланадиган таълим услубидир.
Кейс-стади - таълим, ахборотлар, коммуникация ва бошқарувнинг 
қўйилган таълим мақсадини амалга ошириш ва кейсда баѐн қилинган амалий 
муаммоли вазиятни ҳал қилиш жараѐнида прогноз қилинадиган ўқув 
натижаларига кафолатли етишишни воситали тарзда таъминлайдиган бир 
тартибга келтирилган оптимал усуллари ва воситалари мажмуидан иборат 
бўлган таълим технологиясидир. Агар у ўқув жараѐнида маълум бир 
мақсадга эришиш йўли сифатида қўллаНильса, метод характерига эга бўлади, 
бирор бир жараѐнни тадқиқ этишда босқичма-босқич, маълум бир алгоритм 
асосида амалга оширилса, технологик жиҳатни ўзида акс эттиради.
Кейс-стади методининг асосий категорияси бу ―таҳлил (анализ)‖дир. 
Таҳлил этиш категорияси объектни хаѐлан бўлакларга бўлиш ѐки илмий 
тадқиқ этиш сифатида тушунилиши мумкин.
Анализнинг турли таснифлари мавжуд бўлиб оммавий анализ 
таснифини қуйидагича белгилаш мумкин: тизимли анализ, корреляцион 
анализ, факторли анализ, статистик анализ ва бошқалар.
Анализнинг ушбу барча турлари кейс-стади методи доирасида 
қўлланилиши мумкин бўлиб, мазкур ҳолат методнинг имкониятларини янада 
кенгайтиради.
Ўқувчилар томонидан кейсни ечиш технологияси: 
Биринчи босқич
– кейсни ҳал этиш бўйича 
индивидуал (аудиториядан 
ташқари)
иш. 

---

84 
Иккинчи босқич – 
кейс билан 
биргаликда жамоа бўлиб (аудиторияда)
ишлаш.