Олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги муқимий номидаги қЎҚон давлат педагогика институти ўзбекистон табиий географияси фани бўйича

II. Hisor tabiiy-geografik rayoni o‘z ichiga Hisor tizmasi va uning janubi-g‘arbga qarab yo‘nalgan tarmoqlari — SHertog‘, Sumsar, Osmontarash, Beshnov, Eshonmaydon, Xontaxta, Maydonon, Chaqchar, Boysun, Surxontog‘, Machitli, Ko‘hitang tog‘larini va Klif-SHerobod marzasini oladi.
Rayon shimolda Tojikiston bilan, shimoli-g‘arbda Zarafshoi rayoni bilan, sharqda Surxondaryo okrugi bilan, g‘arbda Qarshi rayoni bilan, janubda esa Turkmaniston bilan chegaralanadi.
Rayonning yer usti tuzilishi bir xil emas. Uning hududida O‘zbekistonning eng baland Hisor (Hazrati Sulton — cho‘qqisi 4643 m.) tizmasi va uning tarmoqlari hamda ular orasida Qashqadaryo irmoqlarining tog‘ va chuqur vodiylari joylashgan. Rayon iqlimiy xususiyatlari jihatidan Zarafshon rayonidan kam farq qilib, qish Hisor tog‘idan istisno iliqroq (yanvarning o‘rtacha harorati 0,5—1,5° atrofida), yozi esa issiq (28—29° atrofida) va nam (yillik yog‘in miqdori tog‘larning janubi-g‘arbiy yonbag‘irlarida 500—1000 mm, aksincha, sharqiy yonbag‘irlarida tamroq). Rayonda asosan jigarrang, qo‘ng‘ir-tog‘-o‘rmon va tog‘-o‘tloq tuproqlar tarqalib, baland bo‘yli boshoqli o‘tlar, archa, bodom, pista kabi daraxtlar o‘sadi.
Rayon quyidagi tabiiy-geografik landshaftlarga bo‘linadi.
Rayonning g‘arbiy qismida joylashgan qo‘ng‘irbosh va qoratosh o‘suvchi tipik bo‘z tuproqli adirlar landshafti. Klif-Sherobod va Sherobod-Sariqamish marzalarini o‘z ichiga oluvchi o‘ta nuragan, qorabosh va qo‘ng‘irbosh o‘suvchi, skeletli bo‘z tuproq tarqalgan past tog‘lar landshafti. Tog‘larning 1200—1500 m. balandliklarini o‘z ichiga oluvchi bug‘doyiq o‘suvchi, to‘q bo‘z tuproqli, ancha parchalangan past tog‘lar landshafti. Tog‘larning 1400—1500 m.dan 2000—2500 metr baland qismlarida joylashgan, archazorlardan iborat jigarrang va tog‘ o‘rmon-qo‘ng‘ir tuproqli parchalangan tog‘lar landshafti. Tog‘larning eng baland (2400—2500 m.dan yuqori qismi) qismida joylashgan subalhp va alhp o‘tloqlari mavjud bo‘lgan ochqo‘ng‘ir va tog‘o‘tloq tuproqlar tarqalgan baland tog‘li land shaft. Bu landshaft hududning eng baland qismida qoyalar, qor muzliklar bilan qoplangan glyao‘ialnival landshaftlar ham uchraydi. O‘zlashtirilgan joylardagi madaniy landshaft.