Олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги мирзо улуғбек номидаги ўзбекистон миллий университети ҳ. П. Абулқосимов, М.Ҳ. Абулқосимов иқтисодиёт қисқача изоҳли луғат «noshirlik yog‘dusi»

Депонент (лот. “depono” – йиғаман) – корхона, ташки
-
лот, муассаса ёки жисмоний шахснинг корхона, ташкилот, 
муассасада вақтинча сақлаётган маблағи. Депонент суммаси 
ишчи ва хизматчилар меҳнат ҳақининг ўз вақтида олинмаган 
суммаларидир. Меҳнат ҳақини тўлаш учун муддат асосан 
3 кун қилиб белгиланади. Муддат тугагандан сўнг, олинма
-
ган меҳнат ҳақи суммалари ведомостга ёки депонентлар ки
-
тобига ходимнинг исми, фамилияси, отасининг исми, қабул 
рақами, ҳисоб-тўлов қайдномаси рақами ва ой ҳамда сум
-
ма ёзилади ва депонентланган деб белгилаб қўйилади. Ўз 
вақтида тўланмаган пуллар корхонанинг банкдаги ҳисоб-
китобига қайтарилади.
Депрессия (турғунлик) (лот. – босилиш, сусайиш) 
– иқтисодий танглик (кризис)дан кейинги иқтисодий са
-
ноат циклининг алоҳида ривожланиш даври. Бу даврда 
хўжалик таназзулга учрашдан тўхтайди; иқтисодий танг-
лик оқибатида издан чиққан ишлаб чиқаришнинг йўлга 
қўйилиши бошланади, жонланиш ва кейинчалик кўтари
-
лиш имконияти туғилади. Амалиётда депрессия фазаси
-

---

101
да иқтисодий тангликдан сўнг ишлаб чиқриш ҳажмининг 
пасайиб бориши тенденцияси тўхтайди. Лекин барибир 
ҳақиқий инвестия ва инвестия товарлари ишлаб чиқариш 
қисқариб бораверади. Депрессия даврининг ўзига хос хусу
-
сиятларидан яна бири шундаки, қарз капиталининг ҳаддан 
ташқари кўплиги ва унинг фоизининг камлиги оқибатида 
жуда кўп банклар синади.
Дефицит (етишмаслик, тансиқлик) – бу бозорда
-
ги вазият бўлиб амалдаги нархда талаб миқдори таклиф 
миқдоридан ортиқ бўлади.
Дефляция – биргаликдаги талабни камайиши сабабли 
иқтисодда ўртача нарх савиясини пасайишига олиб ке
-
лувчи анъанадир, жамият меҳнат унумдорлигини ошиши 
ҳисобига товарлар қийматини пасайиши ёки бўлмаса муома
-
ладаги пуллар миқдорини камайиши юзага келади. 
Дефляция
(лот. -пуфламоқ) – керагидан ортиқча пулнинг маълум бир 
қисмини муомаладан чиқариш. 
Дефляция
солиқларни кўпай
-
тириш, давлат қимматбaҳo қоғозларини очиқ бозорда сотиш, 
молия чиқимларини қисқартириш ва ҳокозалар орқали амал
-
га оширилади.
Деҳқон бозори – қишлоқ хўжалиги маҳсулотларини 
сотиш бўйича ихтисослашган бозор бўлиб, унда асосан 
шахсий томорқалар, ёрдамчи, деҳқон ва фермер хўжа
-
ликлари, шаҳар ахолисининг ҳовли ва дала ҳовлиларида 
етиштирилган деҳқончилик ва чорвачилик, паррандачилик, 
балиқчилик, асаларичилик маҳсулотлари сотилади. Ўзбекис
-
тонда деҳқон бозорлари 1996 йилдан Тошкент шаҳри ва ви
-
лоятлар “Бозорсавдо” очиқ турдаги акциядорлик жамиятлари 
уюшмасига киради.
Деҳқон хўжалиги – оила аъзоларининг шахсий меҳнати 
асосида, мерос қилиб қолдириладиган умрбод эгалик қилиш 
учун оила бошлиғига берилган томорқа ер участкасида 
қишлоқ хўжалиги маҳсулотлари етиштириб реализация 
қиладиган юридик шахс мақомига эга бўлган ёхуд эга бўлма
-
ган оилавий майда товар хўжалигидир.