Олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги мирзо улуғбек номидаги ўзбекистон миллий университети ҳ. П. Абулқосимов, М.Ҳ. Абулқосимов иқтисодиёт қисқача изоҳли луғат «noshirlik yog‘dusi»

Европа иқтисодий ҳамжамияти (ЕИҲ) – Рим шартно
-
масига мувофиқ 1957 йил 25 мартда чекланмаган муддатга 
мўлжаллаб тузилган, дастлаб 12 та энг йирик ва ривожлан
-
ган Ғарбий Европа давлатлари аъзо бўлган иқтисодий уюш
-
ма. ЕИҲга қуйидаги давлатлар кирган: Германия, Франция, 
Ита лия, Бельгия, Голландия, Люксембург, Англия (1973 
йил), Дания (1973 йил), Ирландия (1973 йил), Греция (1981 
йил), Испания (1986 йил) ва Португа лия (1986 йил). Кей
-
инчалик уларнинг сони кўпайган. Рим шартномасининг 
2-моддасига биноан ҳамжамиятга аъзо мамлакатлар доира
-
сида сармоя, маҳсулот, ишчи кучи ва хизматлар эркин кўчиб 
юрадиган умумий бозорни шакллантириш; учинчи мамла
-
катга нисбатан ягона савдо сиёсатини, шунингдек валюта, 
қишлоқ хўжалиги, транспорт соҳаларида умумий сиёсатни 
ўтказиш, молия тизимини бирхиллаштириш ва ҳоказолар 
ЕИҲнинг асосий вазифаси ҳисобланади. Ташкилот Европада 
иқтисодий тараққиёт даражасини кўтариш йўли билан ягона 
иқтисодий маконни вужудга келтиришга хизмат қилди. 1993 
йили Европа Иттифоқига таркибий қисм бўлиб кирди.
Европа инвестиция банки (Еuropean International 
Bank) – Европа Иттифоқига аъзо мамлакатларнинг 
ҳукуматлараро кредит ташкилоти бўлиб, 1958 йилда ташкил 
этилган. Дастлабки даврларда банк ҳамжамият доирасидаги 
қолоқ минтақаларни инвестицион молиялаш, саноат модер
-

---

110
низацияси ва конверциясини, шунингдек, ҳамкорликдаги 
лойиҳаларни молиялаш каби масалаларда узоқ муддатли 
кредитлар бериш ва уларни кафолатлаш йўли билан Европа 
умумий бозорини ривожлантиришни кўзда тутган эди. Кей
-
инги пайтда турли битимларнинг имзоланиши натижасида 
Европа инвестицион банки Европа ҳамжамиятига алоқаси 
бўлмаган Африка, Кариб денгизи ва Тинч океани ҳавзалари 
ҳудудидаги мамлакатларга, шунингдек, Европа ҳамжамияти 
билан ҳамкорлик қилиш тўғрисидаги битимга эга бўлган 
Ўрта Ер денгизи атрофидаги давлатларга ҳам банк хизмати 
кўрсатиш имкониятига эга бўлди. Мазкур банк ўз операция
-
ларини Европа Иттифоқи капитал бозоридан ҳамда Халқаро 
капитал бозоридан олинган маблағлар ҳисобига амалга оши
-
ради. Шунингдек, банк лойиҳаларни молия-кредит ташки
-
лотлари томонидан бериладиган “жаҳоншумул заём”лар 
ҳисобига молиялаши мумкин. 1981 йилдан Европа тўлов 
иттифоқи ҳисоб бирлиги ўрнида экюдан фойдаланди, 1999 
йил 1 январдан экю ўрнини янги Халқаро пул бирлиги – евро 
эгаллади.