Олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги мирзо улуғбек номидаги ўзбекистон миллий университети ҳ. П. Абулқосимов, М.Ҳ. Абулқосимов иқтисодиёт қисқача изоҳли луғат «noshirlik yog‘dusi»

Кредит экспанцияси – кредитни (қарзни) экспанция 
қилиш, кенгайтириш, ёйиш, тарқатиш – иқтисодий туш
-
кунлик даврида “арзон пул” сиёсатини ўтказиш ёки бери
-
лаётган қарзлар учун олинадиган устамалар миқдорини 
камайтирнш йўли билан мамлакат иқтисодий қувватини 
оши риш мақсадида амалга ошириладиган тадбир. Бунинг 
оқибатида капитал сарфлар миқдори ортади; ишсизлар сони 
камаяди; мамлакат ахолисинииг иш фаоллиги ошади.
Кредит – нота – қарз – нота – ўзаро олди-бердиси бўл-
ган томонлардан бирининг икккинчисига жўнатадиган бил
-
дириш хати. Уни юбориш орқали тўлов мажбуриятлари асо
-
сида белгиланган суммани тўлаш талаб қилинади.
Кредитор – пул эгаси, қарз берувчи жисмоний ва 
ҳуқуқий шахс.
Крeдитoр қарздoрлик – корхона, ташкилот ёки муасса
-
санинг тегишли юридик ёки жисмоний шахсларга тўланиши 
лозим бўлган пул маблағлари бўлиб, улар меъёрдаги (мудда
-
ти ўтмаган) ҳамда муддати ўтган қарздорликларга бўлини
-
ши мумкин. 
Кредиторлик қарзлари
– маълум бир корхона
-
нинг бошқа бир корхона (ташкилот, муассаса)га ва алоҳида 
жисмоний шахсларга бўлган қарз суммалари. Бу корхона ва
шахслар 
кредиторлар 
ҳисобланади. 
Кредиторлик 
қарзларининг вужудга келиши сабаби харидор ва товар ет
-
казиб берувчи ўртасидаги ҳисоб-китоблар усулига (харидор 
томонидан тўлов товарлар келиб тушгандан сўнг амалга 
оширилганда) ёки корхона томонидан тўлов мажбуриятлари
-
ни ўз вақтида бажарилмаслигидир. Корхонада бир вақтнинг 
ўзида ҳам кредиторлик, ҳам дебиторлик қарзлари вужудга 
келиши мумкин. Бироқ кредиторлик қарзлари дебиторлик 
қарзларидан ошиб кетмаслиги лозим.
Кредиторларнинг Лондон клуби – хусусий тижорат 
банкларининг Халқаро уюшмаси. ХХ асрнинг 70– йиллари
-
да бир қатор мамлакатларнинг ташқи қарзлардан қутулиш 

---

215
учун доимий тўловни амалга ошира олмаслиги билан боғлиқ 
масалаларни ҳал этиш мақсадида тузилган. Париж клуби
-
дан фарқли равишда, унинг кредитлари давлат кафолати ёки 
қарздор давлатларнинг учрашувларини ташкил этади, бу ма
-
салалар билан бевосита шуғулланадиган қўмита тузади. То
-
монлар ўртасида битимга эришиш ва унинг кейинги амали
-
ётига мувофиқ заёмларнинг кредит ставкалари (миқдорлари) 
фоизи бўйича келишиб олиш ёки қарзни қайта кўриб чиқиш 
масаласи юзасидан қарорлар ишлаб чиқишга интилади.