Олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги мирзо улуғбек номидаги ўзбекистон миллий университети

1. Табиий ҳодиса ва жараёнлар кўпқирралидир. Шунинг учун ҳам улар ҳар томонлама объектив баҳоланиши лозим. Бу деган сўз — ҳар бир табиий ҳодиса ёки жараёнга халқ хўжалигининг соҳавий зарурия­тига қараб ёндашиш керак. Лекин бу соҳавий ёндашув, авваламбор, экологик тизимларни сақлаб қолиш ва уларни қайта тиклаш нуқтаи назаридан амалга оширилиши мақсадга мувофиқ бўлади.
ўрта Осиёнинг табиий шароитида ўрмонлар қурилиш ёки кимёвий хом ашё манбаи эмас, балки экологик тизим ёки ландшафтларни бир меъёрда ушлаб турувчи элемент сифатида қаралиши керак. Минтақанинг ҳеч қанча майдонини эгалламайдиган сийрак дарахтзор ва бутазорлар сув ва тупроқ муҳофазасида «яшил қалқон», иқлимни мўътадиллаштирувчи «кондиционер», аҳолининг маданий дам олишини таъминлайдиган «оромгоҳ» сифатида қарашни тақозо этади.
Сув фондидаги дарёлар ўрта Осиё шароитида суғориш ва аҳолининг маиший хизмати учун мўлжалланиши керак. Чунки, иссиқ иқлим (арид) шароитида, сув аҳоли учун ҳаёт манбаидир. Сибирь, Узоқ Шарқ каби совуқ ёки нам иқлимли минтақалар учун дарёлар, авваламбор, аҳолининг транспорт хизматини бажарувчи ва арзон энергетика манбаи ҳисобланади. Дарёлар инсон ҳаётида билвосита — қишлоқ хўжалиги, металлургия, тоғ-кон, кимё саноати каби сувни кўп талаб қилувчи халқ хўжалиги тармоқларига хизмат қилади. Табиат паст­қамлари ёки жарликлари турли чиқитлар ёки маиший ахлатлар ташлайдиган «табиий ўра» бўлиб қолмаслиги лозим.
2.Табиатни муҳофаза қилиш ва табиий ресурслардан оқилона фойдаланиш минтақавийдир,яъни маҳаллий ва регионал шароитларни (табиий, иқтисодий, ижтимоий, сиёсий, маданий) инобатга олган ҳол­да экологик тадбирларни олиб бориш қоидаси демакдир. Мамлакатимиз иқтисодий ривожининг таянчи бўлган табиат бойликларидан фойдаланиш ва уларни муҳофаза қилиш, ресурсларни ҳар томонлама баҳолашни, истиқболли йўналишларни аниқ­лашни, маҳаллий ва экологик шароитларни инобатга олган ҳолда амалга оширишни талаб этади. Чунки ўзбекистон Республикасида (умуман Ер куррасида) табиий объектларнинг сон ва сифат кўрсаткичлари майдон ва макон бўйича бир текисда жойлашмаган. Бирон-бир минтақада маълум бир табиий объект ёки ресурснинг мўллиги иккинчи бир минтақада унинг етишмаслигини қоплаб бера олмайди ёки бирон-бир минтақада экологик хавфсиз муҳит шароити иккинчи бир минтақанинг экологик инқирозини бартараф этишга асос бўла олмайди.