Олий ва ўрта махсус таълим

Педагогик тадқиқотларнинг методологик тавсифлари қуйидагича:
1. Педагогиканинг методологияси – шахсни ўқитиш, тарбиялаш ва ривожлантиришни билишга умумий ёндошиш ва қонуниятларидан

80

фойдаланишни билдиради.

2. 
   Педагогика методологиясининг объекти бўлиб, инсон шахсини ўқитиш,тарбиялаш ва ривожлантириш жараёнини билиш ҳисобланади.
   
3. 
   Педагогика методологиясининг предмети бўлиб, юқори аҳлоқли, маънавий бой инсонни шакллантириш ва уни фаол ижодий фаолиятга тайёрлаш жараёнининг қонуниятлари ҳисобланади.
   
4. 
   Педагогика методологиясининг функциялари қуйидагича:
   

• 
  билиш фаолиятининг моҳияти ва усулларини аниқлаш;
  
• 
  таълим-тарбиявий фаолиятни ўзгартирувчи самарали йўлларни топиш. Педагогика ва методикадан диссертация ишларининг методологик даражаси, уларни қуйидагича бир қатор талабларга мослик даражаси билан белгиланади:
  

• 
  тадқиқот стратегияси ва мантиқини аниқлашга;
  
• 
  тадқиқотни ташкил қилиш ва ўтказишга;
  
• 
  тадқиқотнинг тушунча-категориал асосига;
  
• 
  тактик воситаларни методологик таҳлилини (фараз, илмий таҳлил методлари, қуроллар ва бошқ.) амалга оширишга;
  

Тадқиқот натижаларига (долзарблиги, илмий янгилиги, назарий ва амалий аҳамияти ва бошқ.).

Тадқиқот мақсадини аниқлашда тадқиқотчи таълимнинг муваффақиятини белгиловчи қуйидаги объектив ва субъектив омилларни ҳисобга олиши керак:

• 
  шахсни ва жамиятни билимга бўлган эҳтиёжини;
  
• 
  ўқувчиларнинг шахсий сифатларини;
  
• 
  ўқитиш мазмунини;
  
• 
  ўқитиш методлари ва воситьалари, ўқув машғулотларини ташкил қилиш шаклларини;
  
• 
  дарсликлар, ўқув қўлланмалар, ўқув-методик мажмуаларнинг (электронли билан биргаликда) мавжудлигини;
  
• 
  профессор-ўқитувчилар, тарбиячиларнинг салоҳиятини, уларни тайёрлашнинг касбий-методик даражасини;
  
• 
  моддий-техник базани;
  
• 
  янги ахборот технологияларниҳисобга олган ҳолда, оммавий ахборот воситаларининг таъсирини;
  
• 
  оилани;
  
• 
  атроф муҳитни (табиий-ижтимоий, иқтисодий шароитларни ҳисобга олган ҳолда) ҳисобга олиш керак.
  

81
Улар ушбу тушунчаларни қандай даражада ўзлаштирганликларини билиш учун қуйидаги саволлар берилади:

1. 
   Педагогик тадқиқотнинг муаммоси деганда нимани тушунасиз?
   
2. 
   Педагогик тадқиқотнинг объекти ва предмети нима?
   
3. 
   Тадқиқотнинг фарази нима ва у қандай босқичлардан иборат?
   
4. 
   Педагогик тажриба – синов ишлари нима ва у қандай ўтказилади?
   
5. 
   Педагогик тажриба-синов ишларини ўтказишнинг қандай методларини биласиз?
   
6. 
   Нима учун тажриба-синов ишларининг натижалари математик- статистик таҳлил қилинади?
   

8.