Олий ва ўрта махсус таълим

Педагогиканинг методологияси – шахсни ўқитиш, тарбиялаш ва ривожлантиришни билишга умумий ёндошиш ва қонуниятларидан фойдаланишни билдиради.

Педагогика методологиясининг объекти бўлиб, инсон шахсини ўқитиш, тарбиялаш ва ривожлантириш жараёнини билиш ҳисобланади.
Педагогика методологиясининг предмети бўлиб, юқори аҳлоқли, маънавий бой инсонни шакллантириш ва уни фаол ижодий фаолиятга тайёрлаш жараёниннг қонуниятлари ҳисобланади.
Педагогика методологиясининг функциялари қуйидагича:

• 
  билиш фаолиятининг моҳияти ва усулларини аниқлаш;
  
• 
  таълим-тарбиявий фаолиятни ўзгартирувчи самарали йўлларни топиш.
  

Педагогика ва методикадан диссертация ишларининг методологик даражаси, уларни қуйидагича бир қатор талабларга мослик даражаси билан белгиланади:

• 
  тадқиқот стратегияси ва мантиқини аниқлашга;
  
• 
  тадқиқотни ташкил қилиш ва ўтказишга;
  
• 
  тадқиқотнинг тушунча-категориал асосига;
  
• 
  тактик воситаларни методологик таҳлилини(фараз, илмий таҳлил методлари, қуроллар ва бошқ.) амалга оширишга;
  
• 
  тадқиқот натижаларига(долзарблиги, илмий янгилиги, назарий ва амалий аҳамияти ва бошқ.).
  
1. 
   Педагогик тадқиқотнинг асосий мақсади, шахсни ўқитиш, тарбиялаш ва ривожлантиришга тааллуқли объектив қонуниятларни топишдан, ўқув-тарбиявий ишлар амалиётидаги маълум қонунларни онгли ва мақсадга мувофиқ қўллашдан иборат.
   

Тадқиқот мақсадини аниқлашда тадқиқотчи таълимнинг муваффақиятини белгиловчи қуйидаги объектив ва субъектив омилларни ҳисобга олиши керак:

• 
  шахсни ва жамиятни билимга эҳтиёжини;
  
• 
  ўқувчиларнинг шахсий сифатларини;
  
• 
  ўқитиш мазмунини;
  
• 
  ўқитиш методлари ва воситалари, ўқув машғулотларини ташкил қилиш шаклларини;
  
• 
  дарсликлар, ўқув қўлланмалар, ўқув-методик мажмуаларнинг(электронли билан биргаликда) мавжудлигини;
  
• 
  профессор-ўқитувчилар, тарбиячиларнинг салоҳиятини, уларни тайёрлашнинг касбий-методик даражасини;
  
• 
  моддий-техник базани;
  
• 
  янги ахборот технологияларни ҳисобга олган ҳолда, оммавий ахборот воситаларининг таъсирини;
  

74

• 
  оилани;
  
• 
  атроф муҳитни (табиий-ижтимоий, иқтисодий шароитларни ҳисобга олган ҳолда) ҳисобга олиш керак.
  

3.