Олий ва ўрта махсус таълим

Асосий жихознинг баёни

Ҳавони ажратиш ускунаси - ҳаво, дистиллаш ва охирги ажратишни кислород, азот ва бошқа фойдали газларга ажратишдир. Унинг минимал ишлаш ҳарорати 77К. 19-асрнинг охирига қадар ҳаво "доимий газлар" деб номланади, кейинчалик қуюқ температура ҳавосига суюлтириш мумкин, ва кислород, азот туфайли қайнаш нуқтаси бошқача бўлиб, кислородни ҳаводан ажратиши мумкин суюқлик ва азот. Биринчи тижорат кислород генератори 1903 йилда ишлаб чиқарилган ва дастлаб газни пайвандлаш ва металлни кесиш учун ишлатилган. 1930-йилларнинг охирларида азот учун азотли ўғит керак еди ва кислород ва азот ишлаб чиқариш учун кислород ишлаб чиқилди, бу еса ҳаво ажратиш ускуналари деб аталди.

50 секундгача кислородли пўлатдан ишлов бериш ва портлаш ўчоқларини ишлов бериш ва азотли ўғитлар саноатини қўллаш, ҳаво алмашиш ускуналарини кенг кўламда ривожлантиришга тезкор ривожлантириш ва турбинали компрессорлардан фойдаланиш каби замонавий илмий тадқиқот ютуқларини қўллаш, юқори босимли (20 млн. мпа) дан паст (1 млн. мпа) дан паст бўлган ҳаво босимининг ўзгарувчанлиги, ҳаво босимининг ўзгарувчанлиги ва юқори даражали ҳаво босимининг ўзгариши. бирлик маҳсулотнинг енергия истеъмоли аста-секин камайиб боради (кислород истеъмоли кубометри учун 1,5 дан 0,6 кВт соатгача). Замонавий ҳаво алмашиш ускуналари ҳар хил турдаги газ, газ ёки суюқ маҳсулотларнинг тозалигини ишлаб чиқариши мумкин, шунингдек, 99.998% кислород ва 99.998% азотли ҳаво ажратиш ускуналари каби фойдаланувчиларнинг еҳтиёжларига кўра, юқори сафлıкта кислород ва азотдан тайёрланиши мумкин , компютер назоратида, ҳар қандай вақтда маҳсулот сонини кўпайтириш ёки камайтириш, иқтисодиётнинг кислород билан мақсадига еришиш. 1980-йилларда катта ҳаво ажратиш қурилмаларининг кислород ишлаб чиқариш қуввати 70 минг метрга йетди (/ вақт, ҳаво босими 0,36 мпа га камаяди, узлуксиз ишлаш муддати 2 йилдан ортиқ бўлиши мумкин.

8. ТЕХНОЛОГИК ЖАРАЁНЛАРНИ АВТОМАТЛАШТИРИШ

Автоматлаштириш – технологик процесларини одамнинг қисмат иштироки билан бошқаришда контрол ўтган праборларни, ростлагичлар ва бошқа техникавий қурилмаларни қуллаш демакдир.
Одамнинг технологик жараёнда иштирок этиш даражасига кўра автоматлаштириш қуйидаги турларга бўлинади.

• 
  автоматик контрол.
  
• 
  автоматик ростлаш.
  
• 
  автоматик бошқариш.
  

Автоматик контрол технологик процесснинг хозирги холати хақида оператив маълумот олиш ва уни қайта ишлаш учун бўлган шароит таъминлайди. Бунда одам автоматик ростлаш систематисининг туғри ишлашини кузатиб туради холос.
Модданинг хажмий сарфи м^з/соатда ўлчанади. Тозалаш иншоатларига келаётган сувни сатхини доимо ўлчаб турилади. Бунинг учун қапковичли сатх ўлчагич прибори ўрнатилган. Приборни сезгир элементи қапковичнинг массаси суюқлик массасидан кам. Қапкавичли сатх ўлчагичлар турли мадификацияси мавжуд ва суюқлик сатхи ўзгариш натижасида қапковичнинг силжишига асосланган . Қапковичли сарф ўлчагичларда доимий ва даврий чўкадиган қапқовичлар ишлатилади. Доимий чўкадиган қапқовичли сатх ўлчагичнинг оддий схемаси саноатда қўлланиладиган қўпчилик сатх ўлчагичлар шу схема асосида ишлайди.
Қишда коагулет музламаслиги учун буни иситилиб турилади. Иссиқлигини ўлчаш учун манометрик термометр ишлатилади. Бу термометрларни кўрсатиш фарки – 150⁰ С дан + 600⁰ С гача бўлган суюқ ва газсимон мухитлар температурасини ўлчаш учун қўлланилади. Манометрик термометрлар қилиш саноатда кенг қўлланилади, ҳамда портлаш хавфи бор жойларда ишлатилиши мумкин.
Бу холда диаграмма қогози соат механизми билан юритилади. Монометрик термометрлар прибор термобаллон капилляр трубка ва манометрик қисмдан иборат.
Марказий бошқарув пультида жараёндаги харорат, босим, сатхлари, сарфлари, концентрациялари назорат ўлчов асбоблари ҳамда автоматик ёзиб борувчи қурилмалар ёрдамида узликсиз назорат қилинади.
Технологик режим меъёрлари тузилганда марказий бошқарув пультида сигнализация ва сигнал лампалар ишга тушади. Шунда жараённинг режими автоматик равишда меъёрларига келтиради.
Меъёрнинг максимум ва минимум холларда брокировка мосламаси ишга тушади. Бу билан қурилмаларда тинимсиз ходасалар техник бузилмаларни олди олинади.
Хавони ажратишни технологик жараёнини автоматик бошқариш системаси жараён параметрларини ёзувчи ва бошқа асбобларда марказлаш назоратини технологик жараён параметрлари мавжуд қийматлардан чиқиб кетмаслигини огохлантирувчи сигнализациянинг ишга тушириш, ишлаб чиқариш авария холатда дистанция тўхтатилишни, параметрларини вақти
– вақти билан чиқиб туриши жараён параметрларини автоматик ригулировка қилиниши ишлаб чиқаришни техник иқтисодий кўрсатгичларини хисоблашни, иш режимини анализ қилишни таъминлайди.
Система 4 автоном ёрдамчи системалардан иборат бўлиб, блок принципи бўйича тузилади.

1. 
   Автоматик стабиллаш подсистемаси жараёнини асосий технологик параметрларни назорат қилади ва ишлаб чиқаришда келиб чиққан носозликларни бартараф этади.
   
2. 
   Авариядаги химоя қилиш системаси аппаратларнинг носозликларини ёки операторларни хатоликлари туфайли келиб чиқадиган аварияларни олдини олиш.
   
3. 
   Маълумот системаси операторга технологик жараён тўғрисида ишлаб чиқарган информацияларни узатиш ва аста ўрнатилган индикацияни хисобловчи системага параметрларни четланиши тўғрисида маълумотни чиқаришга мослашган.
   
4. 
   Хисобловчи система - программага киритилган маълумотларни математик ва логик қайта ишлайди, регуляторда бошқарувчи таъсир ўтказади.
   

Бу система математик таъминлаш 1 ва 2 алгаритмларда маълумотни, химоя блокировкаларини назорат қилиш ва техник иқтисодий кўрсаткичларини хисоблашлар киради.

9.