Олий таълим тизими педагог ва раҳбар кадрларини қайта тайёрлаш ва уларнинг малакасини оширишни

Назорат саволлари: 
1.Тиббий профилактика иши, мақсад ва вазифалари нималардан иборат?
2. Давлат санитария назоратининг мазмуни ва мақсади нималардан 
иборат?
3.ДСНнинг вазифалари нималардан иборат?. 
4. 
ЎзРнинг 
“Аҳолининг 
санитария-эпидемиологик 
осойишталиги 
тўғрисида”ги Қонуни тўғрисида умумий маълумот беринг. 
Фойдаланилган адабиѐтлар: 
1.
ЎзРнинг 
―Аҳолининг 
санитария-эпидемиологик 
осойишталиги 
тўғрисида‖ги Қонуни, (ЎзР қонун ҳужжатлари тўплами, 2015 й., 34-сон, 
451-модда) -18б.
2.
Румянцев Г.И., Прохоров Н.И., Новиков С.М. ва б. ―Гигиена‖ Учебник для 
ВУЗов, М., 2009.- 608б.
 

---

36 
2-мавзу: 
ЎзРда Санитария эпидемиология хизмати структураси. 
Республика санитария-эпидемиология хизмати фаолияти ва уни 
малакали кадрлар билан таъминланиш масалалари
 
Режа: 
1.
Санитария эпидемиология хизмати структураси, мутахассислар ва 
лавозимдаги шахсларнинг вазифалари. 
2.
ЎзР ВМнинг ―Республика санитария-эпидемиология хизмати фаолиятини 
ва уни малакали кадрлар билан таъминланиш тизимини янада 
такомиллаштириш чора-тадбирлари‖ тўғрисидаги Қарори 
Таянч иборалар: 
санитария-эпидемиология хизмати, чекловчи тадбирлар (карантин), 
юқумли ва паразитар касалликлар, санитария-эпидемиологик вазият, 
санитария-гигиена тадбирлари ва эпидемияга қарши тадбирлар, инсоннинг 
яшаш муҳити 
2.1.
Санитария эпидемиология хизмати структураси, 
мутахассислар ва лавозимдаги шахсларнинг вазифалари. 
Тарихга назар соладиган бўлсак, санитария эпидемиология 
хизматининг асосий муассасаси – санитария эпидемиология станцияси 
биринчи бўлиб 1891йилда Москвада гигиенист – олим Ф.Ф. Эрисман 
томонидан ташкил этилган. Ушбу станциянинг асосий вазифаси Москва ва 
унинг атрофидаги ҳудудларда эпидемиологик вазиятни ўрганиш бўлган.
Санитария ташкилотларини ташкил қилиш ўтган асрнинг 19-20- 
йилларида, яъни халқ хўжалиги вайронага учраган ва фуқаролар уруши 
даврида бошланган. Бу йиллар аҳолининг турмуш даражасининг 
ѐмонлашганлиги ва шу сабабли аҳолининг касалланиши ва ўлим 
даражасининг ошганлиги билан таърифланади. 1922 йилда Россия 
Федерациясининг Халқ комиссарлари Совети "Республика санитария 
ташкилотлари ҳақида"ги декретини тайѐрлаган бўлиб, санитария 
ташкилотларининг таркиби ўша даврга нисбатан жуда уникал таркибга эга 
бўлган ва шакллантирилган. 1923 йилда СССР Халқ комиссарлари 
Советининг Давлат Санитария Инспекциясини яратиш ҳақидаги Қарори 
чиққан. Бундай ташкилотнинг шу кунгача дунѐ миқѐсида бўлмаганлигига 
қарамасдан, бир неча йил мобайнида СССР да санитария органлари тармоғи 
фаолият кўрсатабошлаган. Бу ташкилотларнинг асосий вазифалари аҳоли 
яшаш жойларини соғломлаштириш, аҳолининг умумий овқатланиш 
шароитини назорат қилиш, юқумли касалликларни олдини олишга доир 
профилактик тадбирларни амалга оширишдан иборат бўлган. Санитария 
органларининг фаолияти аста-секинлик билан кенгайиб борган, назорат 
функциялари ортиб борган, ҳамда назоратларни ўтказиш ҳуқуқи тўлиқ 
таъминланган. Натижада, 20-30-йилларга давомида Иттифоқда етарлича 

---

37 
қудратли марказлашган давлат муассасаси яратилган бўлиб, унинг асосий 
вазифаси аҳолига энг мувофиқ яшаш шароитларини яратиш бўйича кенг 
кўламли соғломлаштириш ишларини амалга оширишдан иборат бўлган
. 
Яратилган санитария ташкилотлари ишининг ҳақиқийлиги тўғрисида 
қуйидаги фактни келтириш мумкин. 1941-45- йиллардаги Улуғ Ватан уруши 
йиллари даврида мамлакатда биронта ҳам юқумли касалликларга доир 
эпидемия ѐки юқумсиз касалликларнинг оммавий кўтарилиши қайд 
қилинмаган. 
1939йилда 
Соғлиқни 
сақлаш 
томонида 
‖Санитария 
эпидемиология станцияси ҳақида Низом‖ тасдиқланган. 1939йилда Соғлиқни 
сақлаш томонида ‖Санитария эпидемиология станцияси ҳақида Низом‖ 
тасдиқланган. Урушдан кейинги даврда санитария қонунчилиги янада 
такомиллашган, дифференциялашган, санитария органларининг алоҳида 
муаммолари ўзаро мувофиқлаштирилган бўлиб, уларнинг асосий звеноси 
ягона тармоқдаги туманлар, шаҳарлар, вилоятлар ва республика санитария-
эпидемиология станциялари (СЭС) ҳисобланган, ҳамда бу ташкилотлар 
собиқ Иттифоқ парчаланиб кетгунча фаолият кўрсатган. 
СССР парчаланиб кетгандан сўнг, 1991 йилдан эътиборан собиқ 
Иттифоқ таркибидан ажралиб чиққан мустақил давлатларда Давлат 
Санитария муассасаларининг амалдаги таркиби тўлиқлигича сақланиб, 
кейинчалик уларнинг асосий вазифалари сақланиб қолган ҳолда, қайта 
ташкил қилиниш ҳолатлари, таркибий қисмларда айрим ўзгаришлар содир 
бўлабошлади.