Олий таълим муассасаларининг ўзбек тили ва адабиёти бакалавриат йўналиши таълим дастурида талабаларга миллий қадриятларимиздан бўлган ўзбек шевалари тўғрисида илмий-амалий билимларни бериш кўзда тутилган

: 
иссъқ - сувъғидан 
хабар ал - ҳол-аҳволидан хабар олмоқ маъносини 
ифодалайди. Ёки, бу менънг йəхшъ йɔмɔнъм болəдъ - қариндош уруғ 
маъносини билдиради. Антонимик жуфтликлар барча тилларда, жумладан, 
ўзбек тили ва унинг диалектларида тушунчани жозибадор, таъсирчан ва 
бўёқли бўлишини таъминлайди.
 
Антонимларнинг морфологик хусусиятлари 
Антонимлар турли сўз туркумларидан бўлишига қараб турлича 
хусусиятга эга бўлади. Антонимлар сифат, от, равиш каби сўз туркумлари 
доирасида кўпроқ, қисман феълларда, сўз бирикмаларида учрайди. 
Антонимлар сифатни ифода этувчи сўзлар сирасига киради, бироқ улар 
инкор этувчи ёки ўзгарувчи характердаги ҳаракат-ҳолат номларининг зид 
маъносини ҳам ифода этиши мумкин.
Сифат антонимлар
. Бундай антонимлар сифатлар ифодалайдиган 
белги-хусусиятларни англатиб, мантиқан бири иккинчисини инкор этади. 
Сифат туркумига хос антонимлар характер-хусусият, ҳолат, ҳажм, ранг-тус, 
шакл, маза каби маъноларни билдиради.
1) Кишиларнинг характер-хусусиятини, хоссасини билдирувчи сифат 
антонимлар. Масалан: 
сəхъй - сумсук; тупɔқ - нɔтупɔқ, кəллəлъ - 
кəллəсъз; дəрɔз - пəкəнə, толъм-қълтъръқ
.

---

109 
2) Предметлар, жониворлар, ҳолат-ҳодисалар хусусиятини ифодаловчи 
сифат антонимлар. Мас. : 
қəлън - йуқə; ɔнсɔн - қъйън, йɔвɔйъ - хонəкъ; 
ъссъғ - сɔвуғ // иссиқ-сувъқ
.
3) Ҳажм-ўлчов ва масофа тушунчаларини билдирувчи сифат 
антонимлар. Мас. : 
кəттə - къчъй, ъхчəм - бурсуқдай, узɔғ-йəқън.
4) Шакл билдирувчи сифат антонимлар. Мас. : қипч. 
тувръ - эгръ, 
сəлқъ - тəрəнг. 
5) Ранг-тус, маза-таъм билдирувчи сифат антонимлар. Мас. : 
қара-ақ; 
ɔқ - қɔрə; нəмəкɔп - шърън; шор - пəч.
6) Ўрин-пайт муносабат билдирувчи антонимлар. От ва бошқа сўз 
туркумларидаги сўзларга