Oligofrenopsixologiya surdopsixologiya logopsixologiya

1  S.A. Rubinshteyn.  Umumiy psixologiya  asoslari.  —  М.:  1946.  227-b.
199

---

Ko'zi  ojiz  va  ko‘rlar  psixologiyasini  o‘rganishning  murakkabli- 
gi,  qiyinligi  shundaki,  bu  nuqson  o'zining  xilma-xilligi,  darajasi, 
chuqurligi bilan bir-biridan farq qiladi. Shu nuqtayi nazardan ko‘rish 
nuqsoni  mavjud  boigan  bolalarni,  shaxslarni  ko‘rlikning  qachon 
yuz berganligini  hisobga  olib  ikki  guruhga  bolish  mumkin.
1.  Ko‘r  tugilganlar  va  uch  yoshgacha  turli  salbiy  taassurotlar 
natijasida  ko‘zi  ko‘r va  zaif bolib  qolganlar.
2.  Uch yoshdan keyin ko‘rish nuqsonini orttirganlar. Ko‘rish nuq­
sonli  shaxslarni bunday guruhlarga bolishdagi  asosiy mezon ularda 
ko‘zining soglomlik davrida  (agar shunday davr boigan bolsa)  bola 
qanchalik  hayot  tajribasi,  ko‘ruv  tasavvurlari  to‘plaganligi  e’tiborga 
olinadi.
Birinchi guruhga asosan nutq paydo bolguncha ko‘zi ko‘r boigan 
va  zaif  ko'ruvchilar  kiritilgan  bolib,  ularda  ko‘ruv  tasavvurlari  va 
tajribasi  yo‘q  yoki juda  kam  darajada.
Ikkinchi guruhga uch yoshdan keyin ko‘zi ko‘r va zaif ko‘ruvchilar 
kirib,  ularda ozmi-ko‘pmi ko'ruv obrazlari va ko‘ruv xotirasi  mavjud 
boiadi. Yana shuni ko'rsatib o‘tish kerakki,  kech ko‘r bolganlarning 
ko‘ruv tasavvurlari  soglomlarnikidan  farq  qilmaydi.
Soglom ko‘zning ko‘ruv o‘tkirlik birligi tibbiyotda  1,0 deb  qabul 
qilingan.  Ammo,  ko‘ruv  o‘tkirligi  1,5:  2,0  birlikdagi  kishilar  ham 
uchraydi.
Tiflopsixologiyaning 
maqsadi 
— ko‘r va zaif ko‘ruvchi bolalar ruhi- 
yatining  rivojlanishi,  kechish  qonuniyatlarini  o'rganishdan  iborat.