Oligofrenopsixologiya surdopsixologiya logopsixologiya

0 ‘qish  va yozuv  kamchiliklariga  ega  bo‘lgan bolalarning  shaxs  va 
shaxslararo  munosabat  xususiyatlari 
Ko‘pchilik tadqiqot ishlari o‘qish va yozuv kamchiliklarini xulq- 
atvor me’yorlari  bilan bog‘liqligini  alohida  qayd etadi.  Bu bog‘liqlik 
bola  maktabga  borgandan  so‘ng,  ya’ni  o‘zi  bajara  olmaydigan  vazi- 
falarga  duch  kelgandan  so'ng  ko‘zga tashlanadi.
Ko‘pchilik o‘qituvchilar o‘qish va yozuv kamchiliklariga ega bo ­
lalarning  ish  qobiliyatining  sustligi,  diqqatining  tarqoqligi,  darsda 
o‘tira  olmasligidan  shikoyat  qiladilar.
Bir  necha  farzandlari  bor  ota-onalar  o‘qish  va  yozuv  kamchi­
liklariga  ega farzandlarini boshqalari  bilan solishtirib,  ularga nisba­
tan  qo‘pol  munosabatlarda  bo‘ladilar,  bu  esa  bolalarning  xarakteri- 
ga,  shaxs  sifatlarining  shakllanish jarayoniga  salbiy ta ’sir ko‘rsatadi. 
Shuningdek,  ko‘p  ota-onalar  farzandlarining  bunday  kamchilikla- 
rida o'qituvchilarni ayblaydilar.  0 ‘qituvchilar esa o‘z navbatida bun­
day kamchiliklarni  ota-onalarning bolalar o‘qishlariga nisbatan be- 
farqligi,  deb  qaraydilar.  Natijada bola  sekin-asta  maktab  talablarini 
bajarmaydi,  darslarni  qoldiradi  va  unda  salbiy  xulq-atvor  shaklla­
nadi.  Agar  o‘qish  va  yozuv  kamchiliklariga  ega  bolalar  maktabni 
tashlab  ketsalar,  ular  o‘z  xohishlari  bilan  hech  qachon  kitob  muto- 
laa  qilmaydilar va  bu  holat  salbiy  oqibatlar  keltirib  chiqaradi.  Agar 
o‘quvchi  kitob kam  o‘qisa,  uning rivojlanishi,  lug‘atining boyishi  va 
mustaqil  ta’lim  olish  imkoniyatlari  cheklanadi.
181

---

0 ‘qish va  yozuv kamchiliklariga ega bolalarning  ichki  nutqi  sust 
rivojlanadi,  bu esa tafakkurning  zaiflashuviga olib  keladi.