Oligofrenopsixologiya surdopsixologiya logopsixologiya

Ko‘rgazma-harakatli  tafakkur
Ko'rgazma-harakatli tafakkur insonning yangi  sharoit va amaliy 
muammoli  topshiriqni yechishning yangi usuli bilan to'qnashganda 
paydo  bo'ladi.  Bunday  turdagi  topshiriqlarga  bola  butun  bolalik 
davrida  — maishiy  va  o'yin  faoliyatlarida  duch  keladi.  Ko'rgazma- 
harakatli  tafakkurning  muhim  xususiyati  shuki,  holatni  o'zgartirish 
usuli  bo'lib  amaliy  harakat  xizmat  qiladi  va  u  sinab  ko'rish  yo'li 
bilan  amalga  oshiriladi.
Aqli  zaif  bolalarda  ko'rgazma-harakatli  tafakkurning  rivojla­
nishi  orqada  qoladi.  Aqli  zaif  bolalar  predmetlar  bilan  harakat 
qilishlarining  har  kungi  tajribalarini  mustaqil  umumlashtira  ol­
maydilar.  Shuning  uchun  aqli  zaif  bolalarda  umumqabul  qilin­
gan  qurollardan  foydalanishni  talab  etadigan  anglash  bosqichi 
rivojlanmagan  bo'ladi.  Amaliy  harakatlar  va  ularni  so'z  belgi­
lari  o'rtasidagi  aloqa  yetarlicha  bo'lmaydi.  Nutq  tashkil  etuv- 
chi  va  boshqaruvchilik  vazifasini  bajaradi.  Aqli  zaif  bolalarda 
ko'rgazma-harakatli  tafakkurni  shakllantirish  asosiga  muammoli 
amaliy  vazifa  va  vaziyatlarda  mustaqil  mo'ljal  olishni  rivojlanti­
rish  kiritilishi  lozim.
Aqli  zaif bolalarda  amaliy  vazifalarni  bajarishda  qiyinchilik  yu­
zaga  keladi.  Masalan,  aqli  zaif bolalarga  kesma  rasmlarni  birlashti- 
rish  va  Segen  doskasini  to'ldirish  qiyinchilik  tug'diradi.  Ularning 
predmetlar bilan  harakatlari  impulsiv xarakterga  ega,  bu  harakatlar 
fikrlash  vazifasiga  bog'liq bo'ladi.
34

---