O’lchov Transformatorlari

Tok transformatorlari (TT) va rele chulg’amlarining to’liq yulduz ulanish

sxemasi

Tok transformatorlari barcha fazalarda o'rnatiladi. TT ikkilamchi chulg‟amhlari va rele chulg‟amlari yulduz ulanadi va ularning nol nuqtalari bitta sim bilan ulanadi (5-rasm). TT chulg‟amlarining bir xil nomdagi taraflari nol nuqtaga birlashtirilgan. Strelka boshlanish nuqtalari bilan ko'rsatilgan TT chulg‟amlarining qutblarını hisobga olgan holda, birlamchi va ikkilamchi toklarning shartli ijobiy yo'nalishlarini ko'rsatadi.

5-rasmda ko'rsatilgandek, normal rejimda va uch fazali qisqa tutashuv I, II va III relelarda I_a = I_A / K_I, I_b = I_B / K_I, I_c = I_C / K_I fazalar toki o'tadi, neytral simda esa ularning geometrik yig'indisi:

I_n.p = (I_a + I_b + I_c). (6.1)

nosimmetrik rejimlarda nolga teng (6-rasm, a).

Ikki fazali qisqa tutashuv toki bilan faqat ikkita shikastlangan fazada va shunga mos ravishda shikastlangan fazalarning KT ga ulangan rele orqali oqadi (6,b-rasm), buzilmagan fazada oqim bo'lmaydi:

I_C = - I_B

Neytral simda ham yuklama (nosimmetrik) rejimida, ham uch va ikki fazali qisqa tutashuvlar mavjud bo'lganda tok bo'lmaydi. Biroq, neytral simdagi TT xarakteristikalari va xatoliklarining aniqlanmasligi natijasida, nobalans tok I_nb oqadi: normal rejimda u 0,01-0,2 A qiymatiga ega va qisqa tutashuv bilan ortadi.

Bir fazali qisqa tutashuvlar bilan birlamchi tok faqat bitta shikastlangan fazadan o'tadi (6,c-rasm). Tegishli ikkilamchi tok ham faqat bitta rele orqali oqadi va nol sim bo'ylab yopiladi.

Ikki fazali yerga q.t. bilan (6,d-rasm) oqim shikastlangan fazalarga ulangan ikkita rele bilan oqadi (masalan, B va C) (6,d-rasm). Neytral simda bu toklarning geometrik yig'indisi noldan farq qiladi.

5-rasm. Tok transformatorlari (TT) va rele chulg‟amlarining to‟liq yulduz ulanish sxemasi

6-rsm. Toklarning vektor diagrammasi: a - uch fazali qisqa tutashuv bilan; b - ikki fazali qisqa tutashuv bilan; c - bitta fazali qisqa tutashuv bilan; d - ikki fazali qisqa tutashuv yer bilan; d - turli nuqtalarda yerga ulash bilan

Turli xil nuqtalarda yerga ulash bilan tarmoqdagi toklar 6,d-rasmda ko‟rsatilgan. Yerga ulashish joylari orasidagi sharoitlar bir fazali qisqa tutashuvga o'xshaydi. Ta‟minot manbai va eng yaqin shikastlanish nuqtasi o'rtasida ikki fazali qisqa tutashuv mavjud.

Yulduz ulanish sxemasining nol simi toklari uchun filtrdir, tok I₀ (6.1) dan aniqlanadi. 7-rasmdan ko'rinib turibdiki, to'g'ri va teskari ketma-ketlikning toklari neytral simdan o'tmaydi, chunki bu tizimlarning har birining vektorlarining yig'indisi nolga teng (7,b,c-rasm). Nol sim toklari fazada bir-biriga to'g'ri keladi va shuning uchun bu tokning qiymati neytral simda o'tadi: I_n.s = 3I₀.

7-rasm. Yulduz sxemani tashkil etuvchi nosimmetrik toklarining qismlari: a – tokning tarqalish sxemasi; b, v, g - to'g'ri, teskari va nol ketma-ketlik toklarining vektorlari.

Agar TT ning ikkilamchi zanjirlaridan biri buzilsa (sinsa), neytral simda faza tokiga teng bo'lgan tok paydo bo'ladi, bu neytral simga o'rnatilgan rele to„satdan harakatiga olib kelishi mumkin. Ko'rib chiqilgan sxemada, fazalarda o'rnatilgan rele barcha turdagi qisqa tutashuvlarga, neytral simdagi rele esa faqat yerga ulangan qisqa tutashuvga ta'sir qiladi. TT va rele chulg‟amlarining yulduz ulanish sxemasi qisqa tutashuvning barcha turlarida ishlaydigan releli himoyada qo'llaniladi.

TT va releni ulash uchun ko'rib chiqilgan sxemalarda reledagi tokning I_r ikkilamchi chulg‟amdagi faza tokiga I_f nisbati sxema koeffitsiyenti deb ataladi:

k_sx = I_r / I_f (6.2)

Yulduz ulanish sxemasi uchun k_sx = 1.