O’lchov Transformatorlari
O’lchov transformatorlari turlari, vazifasi, ishlash prinspi.
Ulanish va alamshtirish sxemalari.
Qo’llanilish sohalari va markalari.
O’lchov transformatorlari tok va kuchlanish transformatorlariga bo’linadi.
Tok transformatori
Tok transformatorlari (TT) yordamchi elementlar bo'lib, ularning yordami bilan RH himoyalangan obyekt tokining qiymati, fazasi va chastotasi haqida ma'lumot oladi. Releli himoya vositalari ishlashining to'g'riligi olingan ma'lumotlarning ishonchliligiga bog'liq. Shu sababli, TT ni releli himoya vositalariga qo'yiladigan asosiy talab ruxsat etilgan qiymatdan oshmaydigan xatolar bilan boshqariladigan tokning transformatsiya aniqligi. TT qurilmasining ishlash prinsipi 1-rasmda ko‟rsatilgan. TT ning ikkilamchi chulg‟ami chiqishlaridan biri xavfsizlik nuqtai nazaridan yerga ulanishi kerak.
б)
а)
1-rasm. Tok transformatori: a - qurilmaning ishlash prinsipi; b – almashtirish sxemasi (birlamchi chulg’amning birlamchi toki va qarshiligi ikkilamchi chulg’amning o’ramlar soniga kamayadi deb taxmin qilinadi)
Tok transformatori (1,a-rasm) boshqariladigan tok zanjiriga ketma-ket ulangan birlamchi chulg‟am w1, ikkilamchi chulg‟am w2, yopiq yuklama qarshiligi Zyuk., ketma-ket ulangan RH elementlari yoki o'lchov asboblari va chulg‟amlar orasidagi magnit bog‟lanishni ta‟minlovchi po‟lat magnit o‟zakdan iborat. Birlamchi tok I1, chulg‟amdagi o‟ramlar soni w1 va ikkilamchi tok I2 o‟ramlar soni w2 dan yurishi natijasida magnit yurituvchi kuchlarni (MYUK) I1w1 va I2w2 hosil qiladi, bu esa o'z navbatida yopiq po'lat magnit o‟zakda Ф1 va Ф2 magnit oqimlarini hosil qiladi. Ularning yo'nalishini hisobga olgan holda magnit oqimlari 5.1-ifodada geometrik ko‟rinish olinadi, natijada hosil bo'lgan MYUK Imag.w1 va transformatorning magnit oqimi Фt quyidagicha ifodalanadi:
I1w1 -I1w2 =I магw1 (5.1)
Ф1 -Ф2 =ФТ (5.1a)
Ishlaydigan yoki asosiy deb nomlangan magnit oqim ikkala chulg‟amga ham kirib, ikkilamchi chulg‟amda E2 EYUK ni, ikkilamchi chulg‟amning yopiq zanjirida I2 tokni hosil qiladi. Фt oqimi MYUK Imag.w1 tomonidan hosil qilingan va Imag. ni hosil qiladi. Magnitlovchi tok ikkilamchi tokning bir qismidir. Agar Imag.=0 bo'lsa (5.1) ifoda quyidagi shaklni hosil qiladi:
I1w1 = I1w2
bundan I2 = I1
bu yerda, ktt = w2/w1 - transformatsiya koeffitsiyenti. Magnitlovchi tok yo'q bo'lganda, I2 ikkilamchi tok (hisobiy tok) birlamchi tok I1 ni ktt ga bo‟linganiga teng. Bunday holda, birlamchi tok ikkilamchi chulg‟am w2 ga to'liq aylanadi va TT aniq va xatosiz mukammal ishlaydi.
Real holatda TT da (5.1) dan kelib chiqqan holda Imag.≠0. Imag. birlamchi tokning bir qismidir, u o'zgarishni amalga oshiradigan Ф oqimini yaratadigan MYUK ni hosil qiladi. (5.1) ifodasidan real holatda TT ning ikkilamchi toki
I2 = (I1-I маг) (5.3)
bu yerda, kI = w2 / w1 transformatsiya koeffitsiyenti.
(5.3) ifodasidan kelib chiqadiki, I2 haqiqiy oqim I1/kI (5.2) formulasida aniqlangan Imag. / kI qiymatidan ikkilamchi tokning absolyut qiymati va fazasini buzadigan hisoblangan (ideal) qiymatdan farq qiladi. Shunday qilib, TT ishidagi xatoning sababi bizda magnitlovchi tokdir.
Do'stlaringiz bilan baham: |