«O‘lchash usullari va vositalari» fanidan 1- amaliy mashg‘ulоt

Metrologik xizmatning davlat idoralari, Qoraqalpog’iston Respublikasi, viloyatlar va shaharlarning standartlashtirish, metrologiya, sertifikatlashtirish markazlari O’zstandart Agentligi tasdiqlangan Nizomga muvofiq o’lchashlar birligini ta’minlash bo’yicha muvofiqlashtirish ishlarini, O’zDst 8.002 bo’yicha davlat metrologik tekshiruv va nazoratiga tegishli doirasida biriktirilgan hududida metrologik tekshiruv va nazoratni amalga oshiradilar.

O’lchashning turlari va uslublari

Ob’ektlar haqida va butun yer yuzidan miqdoriy ma’lumotlarni olish faqat o’lchash yo’li bilan, ya’ni maxsus texnik vositalar yordamida aniqlanadi. SHunday qilib, o’lchash natijasida aniqlangan kattalikni o’lchashda birlik qiymati orqali olinadi. O’lchash yo’li bilan olingan qiymatlarni to’g’riligi uchun «haqiqiy qiymati» olinadi. Amaliyotda o’lchash ishlari turlicha farqlanadi: vaqtning o’lcham qiymatlariga bog’liqlik xarakteri, sonli qiymatning olinish usuli, o’lchashning aniq natijalarini aniqlash, o’lchash vositalarini qo’llash bo’yicha olingan natijalarni qayta ishlash, ishning murakkabligi va o’lcham qiymatlarining xatoligi. Hozirgi vaqtda metrologiyada fizik o’lchovlarni aniq o’lchash uchun maxsus o’lchash turlari yaratilgan.

Ular quyidagilardan iboratdir: statik o’lchash-vaqt davo mida o’lchanayotgan qiymat doimiy qoladi; dinamik o’lchash-v aqt davomida o’lchanayotgan qiymat o’zgarib boradi.

Ular quyidagilardan iboratdir: statik o’lchash-vaqt davo mida o’lchanayotgan qiymat doimiy qoladi; dinamik o’lchash-v aqt davomida o’lchanayotgan qiymat o’zgarib boradi.

Masalan, statik o’lchash bir xil bosimda, dinamik o’lchash esa o’zgaruvchan bosimda o’lchaydi. O’lchash ishlari belgilangan tartibda attestatsiyalangan o’lchash ishlarini bajarish uslublari yordamida amalga oshiriladi.

O’lchash ishlari asosan o’lchash vositalari yordamida amalga oshiriladi. O’lchash vositalari qo’llanilishi bo’yicha o’lchashlar, qayta o’zgaruvchan o’lchashlar, o’lchash asboblari, o’lchash qurilmalari va o’lchash tizimlariga bo’linadi.