O‘lchash natijalarini ishlab chiqish



Download 0,89 Mb.
bet11/22
Sana15.03.2023
Hajmi0,89 Mb.
#919429
1   ...   7   8   9   10   11   12   13   14   ...   22
Bog'liq
O‘lchash natijalarini ishlab chiqish

Ishni bajarish tartibi
1. Ipining uzunligi l11 m bo‘lgan matematik mayatnik muvozonat holatidan  – kichik burchakka (6) og‘dirilib qo‘yib yuboriladi. Sekundomer yordamida N10 ta to‘liq tebranish vaqti t ni hisoblaymiz. SHu tajriba kamida 3 marta takrolanadi va tebranish vaqtining o‘rtacha qiymati quyidagi formula yordamida hisoblanadi:
to‘r
Topilgan to‘r ni bilgan holda, tebranish davri T1to‘r1N hisoblanadi.
2. Mayatnikning uzunligini l20,9 m bo‘lgan xol uchun 1-punktdagi o‘lchashlar takrollanadi va T2to‘r2N hisoblanadi.
3. Mayatnikning uzunligi l20,8 m bo‘lgan hol uchun 1-punktdagi o‘lchashlar takrollanadi va T3to‘r3N hisoblanadi.
4. (3.10) formula yordamida g ni hisoblaymiz va o‘lchashlar natijalarini 1–jadvalga yozamiz:
1–jadval.



l, m

N

t, s

<t>

T, s

g, ms

<g>

g

<g>



1.

1

10































2.

0,9

10






















3.

0,8

10






















5. Hatoliklar nazariyasiga asosan g ni o‘lchashdagi absolyut va nisbiy hatoliklar aniqlanadi.
6. Natija g(<g><g>) ms2 ko‘rinishda yoziladi.


2–mashq: Fizik mayatnikning inersiya momentini aniqlash.
Og‘irlik markazidan o‘tmaydigan, gorizontal o‘qqa nisbatan tebrana oladigan har qanday qattiq jism (moddiy nuqta emas) fizik mayatnik deyiladi. 3.2–rasmda fizik mayatnik tasvirlangan. O – osilish nuqtasi, S – mayatnikning massalar markazi. Agar OCchiziq vertikal joylashgan bo‘lsa, mayatnik muvozanat holatida bo‘ladi (og‘irlik kuchi elastiklik kuchi bilan muvozanatlashgan bo‘ladi). Kichik  burchakka muvozanat vaziyatidan chiqarilgan fizik mayatnik OC holatni egallaydi, natijada uni avvalgi holatiga qaytaruvchi F kuch paydo bo‘ladi:
Fmgsinmg. (3.11)
F izik mayatnikning tebranma harakatini aylanma harakatning bir qismi deb qarash mumkin, shuning uchun aylanma harakat uchun dinamikaning asosiy qonunini (Nyutonning II qonuni) ishlatamiz:
MI,
bu yerda M – aylantiruvchi moment, I – mayatnikning aylanish o‘qiga nisbatan inersiya momenti,  – mayatnikning burchak tezlanishi bo‘lib,  siljish burchagidan vaqt bo‘yicha olingan ikkinchi tartibli hosilaga teng, ya’ni:
 . (3.12)
Aylantiruvchi moment MFb bo‘lgani uchun, bu yerda bOSOS – qaytaruvchi kuch elkasi bo‘lib osilish nuqtasidan massalar markazigacha bo‘lgan masofaga teng, FbI bo‘ladi va unga (3.11) ifodadan F ning qiymatini qo‘ysak quyidagini olamiz:
Imgb
yoki
0. (3.13)
Natijada fizik mayatnikning garmonik (kichik) tebranishlarining differensial tenglamasini oldik.
(3.13) tenglamaning echimi:
maxcos(oto),
u holda:
o –maxsin(oto),
  –o2maxcos(oto)–o2, (3.14)
(3.14) ni (3.13) ga olib borib qo‘ysak, quyidagini olamiz:
–o2 0,
bundan
o= . (3.15)
Fizik mayatnikning tebranish davri:
T2o2 . (3.16)
(3.16) ifodadan fizik mayatnik uchun inersiya momentini topamiz:
I (3.17)



Download 0,89 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   7   8   9   10   11   12   13   14   ...   22




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish