Oksidlar, Kislotalar tarkibi, tuzilishi va nomlanishi

OKSIDLAR, Kislotalar tarkibi, tuzilishi va nomlanishi

Reja:

• Kislotalar tarkibi, tuzilishi
• Kislotalarning toifalanishi
• Kislotalarning olinishi va xossalari

Kislotalar deb tarkibida metall atomlariga almashina oluvchi vodorod atomlari hamda kislota qoldig‘idan iborat bo‘lgan murakkab moddalarga aytiladi

Kislotalar tarkibidagi vodorod atomlari soni kislota qoldig‘ining valentligiga son jihatdan teng bo‘ladi, chunki vodorod bir valentlidir.

Kislotalar funksional guruhli moddalar toifasiga mansubdir. Kislotalarning umumiy formulasi HnK tarzida ifodalanadi: bu yerda K – kislota qoldig‘i; n – kislota qoldig‘ining valentligi.

Kislotalarda vodorod kislota qoldig‘i bilan to‘g‘ridan to‘g‘ri bog‘ hosil qilgan holda birikadi.

Kislotalar tarkibidagi vodorod soniga qarab bir negizli, ikki negizli, uch negizli va ko‘p negizli kislotalarga toifalanadi.

Kislotalar tarkibida kislorod atomi mavjudligiga qarab kislorodli va kislorodsiz kislotalarga toifalanadi:

Kislotalar

Kislorodli kislotalar

Kislorodsiz kislotalar

Kislotalarning olinishi

Kislorodli kislotalarni kislotali oksidlar bilan suvning o‘zaro ta’siri natijasida olish mumkin:

Kislotalarni ularning tuzlariga boshqa kislotalarni ta’sir ettirib olish mumkin: Na2SO3 + H2SO4 = H2SO3 + Na2SO4; FeS + 2HCl = FeCl2 + H2S↑; Na2SiO3 + 2HCl = H2SiO3¯ + 2NaCl.

Fizik xossalari. Kislotalar qattiq (borat, ortofosfat kislotalar), suyuq (sulfat, nitrat kislotalar) bo‘lishi mumkin.

Kislotalarning kimyoviy xossalari ularni ancha faol moddalar ekanligini ko‘rsatadi:

Kimyoviy xossalari.

Ularning ko‘pchiligi suvda yaxshi eriydi va ayrim gazlarning (vodorod xlorid – HCl, vodorod bromid – HBr, vodorod sulfid – H2S) suvdagi eritmalari ham kislotalar bo‘lib hisoblanadi.

Kislota molekulalarida vodorod kislota qoldiqlari bilan bog‘langan holda bo‘ladi.

Kislotalar asosli oksidlar bilan ta’sirlashadi, tuz va suv hosil qiladi (bu reaksiya ham neytrallanish reaksiyasiga misol bo‘ladi):

Neytrallanish reaksiyasi