Oila tarbiyasi Reja: Oila bu Vatan ichra kichik Vatandir

- Mening farzandim endi to’qqiz oylik bo’ldi. Unga qachondan boshlab tarbiya bersam bo’ladi?
Shunda donishmand u kishiga shunday javob qaytaribdi :
- Farzand tarbiyasida to’qqiz oyga kechikibsiz, - degan ekan. Bundan ham ko’rinib turibdiki , farzandga tarbiya berishda erta degan so’zga hech ham o’rin yo’qdir. Unga bola paydo bo’lgandan bo’shlab chiroyli ta’lim tarbiya bermoqlik ota-onaning burchidir.
Inson va insoniy munosabatlar shaxs va uning kamoloti muammolari uzoq asrlardan buyon jamiyatning eng ilgʻor kishilari, olimlar, buyuk allomalar va donishmandlarning diqqat markazida boʻlgan. Bundan tashqari oila tarbiyasi, farzand parvarishi kabi muhim vazifalar ham eʼtibordan chetda qolmagan. Abu Nasr Farobiy, Abu Rayhon Beruniy, Ibn Sino, Alisher Navoiy, Bobur Mirzo, Muqimiy, Furqat, Zavqiy, Uvaysiy, Nodira, Abdulla Avloniy, Abdulla Qodiriy, Choʻlpon kabi koʻplab olim va yozuvchilar mana shu masalalar yuzasidan oʻzlarining qimmatli fikrlarini aytib oʻtganlar.
Abu Nasr Farobiy—inson kamoloti, baxti, taʼlim va tarbiyasi umuman axloqi, dinga munosabati haqidagi qarashlari umumfalsafiy qarashlari va tushuntirishlardan iborat oʻgit boʻlib, axloqiy nazariyani boyitdi. Uning taʼlimotida keltirilishicha, haqiqiy baxt bir odamning boshqasiga nisbatan gʻayirligi, zulmi yoʻqolgandagina boʻladi. Oila aʼzolarining bir-biriga samimiy munosabatlari, farzandlarining tarbiya koʻrganligi, mehr-u oqibatlari esa ana shu oiladagi odamlarning baxtini tashkil qiladi.
Abu Rayhon Beruniy— Farobiy qarashlari taʼsirida, fikrlarini ham oʻqib, ham uqib koʻpgina asarlarida inson odobi va axloqi xususidagi noyob fikrlar oʻz ifodasini topgan. Mutafakkir oʻzining ,,Minerologiyaʼʼ, ,,Geodeziyaʼʼ, ,, Hindiston ʼʼ, ,,Oʻtgan ajdodlar obidalari ʼʼ asarlarida inson shaxsi, uning kamoloti, aql-idroki, halovat va lazzati, sabr-toqat va kamtarlik, goʻzallik va did, poklik va xudbinlik, oila tarbiyasi, farzandning kamol topishi kabi tushunchalarga inson ruhiyatining bilimdoni sifatida taʼrif bergan.
Oilaviy munosabatlar va bu sohaga oid qarashlar tizimida Sharq mutafakkirlaridan biri, butun Yevropa, nafaqat Yevropa, balki barcha dunyo xalqlari ham uning qomusiy bilimdonligini tan olgan alloma Abu Ali Ibn Sino— pedagogik va psixologik qarashlari ijtimoiy asosda qurilgan boʻlib, u bola tarbiyasida umuminsoniy tamoyilining qoʻllanilishini yoʻqlab chiqqan va tarbiyachi ota-onalarga bolani qattiq tana jazosidan koʻra, shaxsiy ibrat orqali tarbiyalash maʼqulligini uqtirgan. Axloqiy tarbiya masalalarida alloma oilaning oʻrnini alohida taʼkidlagan. Oila va oilaviy munosabatlar masalasi uning ,,Tadbiri manzilʼʼ asarida oʻziga xos tarzda bayon etilgan. Allomaning bola tarbiyasi, tarbiya psixologiyasi va rahbarlarga qoʻyilgan ushbu talablari oʻsha davrda qanchalik zarur boʻlsa, bizning bugungi kunimizda ham shunchalik keraklidir va hali hanuzgacha hamda bunday keyin ham aslo oʻz ahamiyatini yoʻqotmaydi.