Оғиз бўшлиғи аъзолари ва юз-жағ соҳалари тўқималарини

Пастки жағ ва юмшоқ тўқималарда йирингли-яллиғланиш
жараёнларини тарқалиш даражаси (М.И. Азимов 1991 йил) 
Тарқалиш даражаси 
Йирингли-яллиғланиш жараёнини жойлашиши 
Беморларни 
расми 
Жағ суягида 
Юмшоқ тўқимада 
157 

---

Бир тишни парадонти че- 
гарасида: периодонтитлар, 
илдиз учи кистогрануле-
маси, перикоронарит, тиш 
катаги остеомиелити, аль-
веолит 
Жағнинг вестибуляр томони- 
даги суяк усти пардаси, ре-
гионар лимфа тугунлар (пери-
остит, лимфаденит) 
Жағнинг альвеоляр ўсиғи 
(
икки ва ундан зиёд ти-
шлар парадонти соҳасида) 
Альвеоляр ўсиғининг иккала 
(юзаси)томони, суяк усти 
пардаси, регионар лимфа ту-
гунлар бўйлаб (периостит, 
лимфаденит) 
Пастки жағнинг бир томо-
нида альвеоляр ўсиғи ва 
танаси
Жағ ости сохасини , тил-жағ 
тарнови, лунж сохасини паст-
ки қисми 
Пастки жағнинг бутун 
танаси ва альвеоляр
ўсиғи
Жағ ости сохасини учбур-
чаклари, тил-жағ тарнови, 
дахан ва оғиз туби сохалари
Пастки жағни танаси аль-
веоляр ўсиғи билан, бурча-
ги ва шох қисмини ярими
Жағ ости сохаси , қанот-
симон-жағ ва чайнов мушаги 
ости бўшлиқлари
Пастки жағнинг бир томо-
ни (бўғим ва тож ўсиқ-
ларисиз)
Жағ ости, тил-жағ тарнови, 
дахан ости сохалари , қанот-
симон-жағ ва чайнов мушаги 
ости бўшлиқлари 
Пастки жағнинг бир то-
мони тўлиқ шох қисми, та-
наси ва альвеоляр ўсиғи 
Жағ ости ,чакка ости, жағ 
орти қулоқ олди чайнов ва 
лунж сохалари, қанотсимон-
жағ ва чайнов мушаги ости 
бўшлиқлари 
158 

---

Хусусан чегараланган остеомиелит деганда, кўпчилик муаллифлар 
алвеоляр ўсиқда 2-3 тиш оралиғида кечаётган жараённи назарда тутадилар ўчоқли 
остеомиелитда жағнинг бир анатомик қисми – тана ёки бурчаги ёки шохи 
зарарланиши, диффуз- ёки тарқалган остеомиелитда, икки ва ундан кўп анатомик 
қисмлар масалан, тана, бурчак ҳамда шох зарарланиши назарда тутилади. 
Бизни фикримизча остеомиелитнинг жағ суягидаги тарқалишини бундай 
даражаларга бўлиш, касалликнинг кечишидаги хилма-хилликни акс эттира 
олмайди. 
ТТА болалар стоматология кафедрасида (М.И.Азимов, 1991) суякда 
кечадиган инфекцион яллиғланишни ҳажми ва жойлашишини акс эттирувчи 
Пастки жағнинг бир то-
мони (бўғим ўсиғидан мар-
казий чизиқгача)
Бўйин сохасига тарқалиш 
хафи бўлган кўплаб юз-жағ 
бўшлиқларига тарқалган 
флегмоналар
Пастки жағнинг тўлиқ бир 
томони –қарши томонни 
қисман тана ва альвеоляр 
ўсиғи
Бўйин сохасига тарқалиш 
хафи бўлган кўплаб юз-жағ 
бўшлиқларига 
тарқалган
флегмоналар
Пастки жағнинг тўлиқ бир 
томони ва қарши томонида 
жағнинг танаси ва алвеоляр 
ўсиги(бўғим 
ва 
тож 
ўсиқларисиз)
Бўйин сохасига тарқалиш 
хафи бўлган кўплаб юз-жағ 
бўшлиқларига 
тарқалган
флегмоналари 
Пастки жағнинг тўлиқ бир 
томони ва қарши томонни 
тана ва қисман шох( бўғим 
ва тож ўсимталарисиз ) 
Бўйин кўкс соҳалариига 
тарқалиш хафи бўлган юз-жағ 
бўшлиқларига 
тарқалган
флегмоналари 
Пастки жағнинг тўлиқ 
танаси ва шохлари 
Бўйин кўкс соҳалариига 
тарқалиш хафи бўлган юз-жағ 
бўшлиқларига 
тарқалган
флегмоналари 
159 

---

даражаларга ажратиш таклиф қилинган (пастки жағда – уч, юқори жағда – икки). 
Ҳар бир даража, ўз навбатида, тўрт пағонага бўлинган, (расм 1) улар А.Б.В.Г. 
ҳарфлар билан белгиланган. 
Жағ суягида кечаётган йирингли яллиғланиш жараёни атрофидаги юмшоқ 
тўқималарга ўтади. Юмшоқ тўқималардаги яллиғланишнинг кўлами жағдаги 
зарарланган соҳа ва унинг ҳажмига тўғридан–тўғри боғлиқ. Шу ҳолат қуйидаги 
жадвалда ўз ифодасини топган.