Оғиз бўшлиғи аъзолари ва юз-жағ соҳалари тўқималарини

Чипқоннинг этиологияси ва патогенези.
Касалликни одатда, 
стафилококк, стрептококклар ва терида яшовчи сапрофит микроблар келтириб 
чиқаради. Инфекция тук ўқи орқали тук илдизига ва ёғ безларига ўтади ва 
яллиғланиш жараёнини юзага келтиради. 
Касалликни 
одатда, 
стафилококк 
чақиради. 
Тери 
қоплами 
жароҳатланганда, ифлосланганда, тер ва ёғ безлари фаоллиги ошганда, организм 
керагидан ортиқ қизиган (гипертермия)да ҳамда тери парваришида гигиеник 
талабларга риоя қилмаслик сабабли микроорганизмлар тук пиёзчасига тушади. 
Чипқон кўпроқ лаблар, бурун, даҳан, бурун-лаб бурмаси ва лунжда 
учрайди, чунки аксарият айнан шу соҳаларни болалар ёз кунлари ифлос қўллари 
билан терини артиш вақтида ишқалаб ёки тирнаб жароҳатлайдилар. 
Шикоятлар:
юзда ката бўлмаган оғриқли қаттиқ шиш борлигига, устидаги 
тери қизарганлигига, шунингдек, бош оғриғи ва тана ҳароратининг кўтарилишига 
шикоят қиладилар. 
Чипқоннинг клиник манзараси:
Аввали тери қичишади ва ана шу жойда 
билинар-билинмас дўмбоқча пайдо бўлади. Бир-икки кундан сўнг учи оқариб, 
қобиқ билан қопланади. Атрофи қаттиқлашади, оғриқ пайдо бўлади. Қисқа вақт 
ўтиб, инфильтрат катталашади, оғриқ зўраяди. Марказида ўзак пайдо бўлади. 
Ҳафта охирига бориб, ичига йиринг тўпланган пуфакча ёрилади, йиринг ва у 
223 

---

билан бирга некротик ўзак ажралиб чиқади. Ўзакни олиб ташлангандан сўнг, 
терида тешик, шаклда цилиндрсимон чуқурча пайдо бўлади. 
Чипқон билан оғриган боланинг тана ҳарорати биринчи кундан бошлаб 
дастлаб субфебрил бўлиб, инфильтрат катталаша борган сайин кўтарилиб, 39-
40
0
С даражагача етиши мумкин. Болаларда юз соҳасиида, айниқса, юқори лаб ва 
бурун-лаб бурмасида юзага келган чипқонлар хатарлидир, чунки бу инфекцион 
жараёнлар юз веналари тромбозини келтириб чиқариб, бош суягининг веноз 
синусларига тарқалиб кетиши, мия пардаларини яллиғлантириши ва оқибатда, 
боланинг ўлимига олиб келиши мумкин. Одатда, аксарият юз веналари 
тромбофлебити, чипқонни сиқиб, йирингни чиқариб юборишга ўринишлар 
туфайли ривожланади. Бундай ҳолатларда, инфекция мия синусларига юз 
веналари орқали тарқалади. Юздаги шиш катталашади, ҳарорат кўтарилади (40-
41
0
С), бош оғрийди, сепсис ва бош мия синуслари тромбозига хос белгилар пайдо 
бўлади.