Odoblar xazinasi

ERTAK HAQIDA TUSHUNCHA

1. Hayot haqiqatiga asoslangan, xayoliy voqealar bilan boyitilgan, odamlarga ibrat, o‘git beruvchi og‘zaki hikoyalar nima deb ataladi? J: Ertak.

2. Ertak aytuvchilarni qadimda nima deb atashgan? J: Ertakchi, matalchi.

3. Ertaklarning xarakterli xususiyati nimada? J: Fantaziyaga keng o‘rin berilishida.

4. Ertaklarda qanday tasviriy vositalardan foydalaniladi? J: Mubolag‘a (giperbola).

5. Ertak qahramonlarida nimalar ifodalanadi? J: Xalq orzu umidlari.

6. Xalqni, ayniqsa, yosh avlodni insonparvarlik, vatanga muhabbat, rostgo‘ylik va halollik, mehnatsevarlik, xushmuomalalik va kamtarlik ruhida tarbiyalaydi-gan janr qaysi? J: Ertak.

7. Ertaklar qanday mavzularda bo‘ladi? J: Turli.

8. Ertaklar shartli ravishda qanday turlarga bo‘linadi? J: 1. Hayvonlar haqidagi ertaklar. 2. Sehrli ertaklar. 3. Hayotiy- maishiy ertaklar. 4. Hajviy ertak-lar.

9. Ertaklardagi voqealar nimalar asosiga qurilgan? J: Sehr-jodu, fantastik uydirmalar.

10. Mo‘jizakor kimsalar qatnashgan ertaklar? J: “Yalmog‘iz”, “Devbachcha”.

11. Jonlantirilgan narsa yoxud hayvonlar qatnashgan ertaklar? J: “Ur to‘q-moq”, “Ochil dasturxon”, “Semrug‘”, “Susambil”.

12. Ertaklarning maqsadi nima? J: Turli g‘ayri insoniy illatlarni: yolg‘on-chilik, johillik, ikkiyuzlamachilikni la’natlash, aql-farosatlilik, tadbirkorlik, jasurlik, rahmdillikni, ahillik kabi insoniy fazilatlarni targ‘ib qilish.

13. Kishida jiddiy fikr-mulohazalar uyg‘otadigan, muayyan tarbiyaviy yo‘na-lishga ega bo‘lgan ertaklar qanday ertaklar deyiladi? J: Hayotiy-maishiy.

14. “Zumrad va Qimmat”, “Oygul bilan Baxtiyor”, “Ziyod botir”, “Tohir va Zuhra”, “Ozodachehra”, “Farhod va Shirin”, “Malikayi Husnobod”, “Uch og‘a- ini botirlar” kabi ertaklar qanday ertaklar? J: Hayotiy-maishiy ertaklar.

15. Ertak aytuvchi ertakchi, matalchilar kimlar? J: Hamrobibi Umarali qizi, Hasan Xudoyberdi o‘g‘li, Haydar Baychi o‘g‘li, Nurali Nurmat o‘g‘li, Husanboy Rasul o‘g‘li.

16. Ertaklar yaratilishiga ko‘ra qanday turga bo‘linadi? J: 2 turga: 1. Xalq ertaklari. 2. Yozma ertaklar (adabiy ertaklar).

17. Fransuz ertakchisi kim? J: Sharl Perro (1628-1703).

18. Nemis ertaknavislari kimlar? J: Ernst Teodor Amadey Gofman (1776-1822), Aka-uka Yakob Grimm (1785-1863), Vilgelm-Karl Grimm (1786-1859), Vilgelm Gauf (1802-1877).

19. Daniyalik ertakchi kim? J: Hans Kristian Andersen (1805-1875).

20. Angliyalik ertakchi kim? J: Oskar Uayld (1854-1900).

21. Rus ertakchilari kimlar? J: A.S. Pushkin, L. N. Tolstoy, K. D. Ushinskiy.

22. Ijodining roppa-rosa o‘n yilini faqat bolalar uchun hikmatli hikoyalar va ertaklar yaratishga bag‘ishlagan adib kim? J: L. N. Tolstoy.

23. O‘zbek yozma ertakchiligini rivojlantirishga katta hissa qo‘shgan adiblar kimlar? J: Mahmudxo‘ja Behbudiy, Munavvarqori Abdurashidxonov, Abdurauf Fitrat, Abdulla Avloniy, H.H. Niyoziy, Siddiq-Ajziy.

24. O‘tgan asr o‘rtalarida yaratilgan “Oygul bilan Baxtiyor”, “Semrug‘” kabi she’riy ertaklar muallifi kim? J:Hamid Olimjon.

25. “Zangori gilam” ertagining muallifi kim? J: Sulton Jo‘ra.

26. “Ayyor chumchuq”, “No‘xat polvon”, “Laqma it” she’riy ertaklarining muallifi kim? J: Shukur Sa’dulla.

27. “Yoril tosh”, “Afsona yaratgan qiz” ertak-pyesalari muallifi kim?J: Shukur Sa’dulla.

28. “Kachal polvon” ertak-qissasi muallifi kim? J: Shukur Sa’dulla.

29. Hozirgi kunda ertakchilik an’anasini davom qildirayotgan ertakchi ijodkor-lar kimlar? J: X. To‘xtaboyev, A. Obidjon, T. Adashboyev, O‘. Imonberdi-yev.