Mavzu: Sharq taronalari

Mavzu: Sharq taronalari.

• Darsning maqsadi:
• Tarbiyaviy maqsad. O`quvchilarni vatanga muhabbat, san`atga ishtiyoq va nafosat ruhida tarbiyalash. O`quvchilarda vatanga mehr muhabbat tushunchalarini o`stirish. Milliy musiqa merosimizni qadriyatlarimizni asrab avaylashga o`rgatish.
• Ta`limiy maqsadi: “Sharq taronalari” festivalini mumtoz musiqasidagi ahamiyatini tushuntirish orqali o`quvchilarning musiqali bilmlarini rivojlantirish. O`quvchilarga turli millat va elatlar mumtoz musiqasi madaniyati haqida tushuncha berish turli san`at yo`nalishdagi kasblarga yo`llash.
• Rivojlantiruvchi maqsadi: O`quvchilarning ijodiy fikrlashi, mustaqil bilim olishi ko`nikmalarini rivojlantirish, nutq va muloqot madaniyatini oshirish.
• Dars jihozi: “Sharq taronalari” festivali madhiyasi yozilgan plakat, test savollari, ko`k yashil, sariq, rag`batkartochkalari rasmli ko`rgazmalar,radio eshittirishlar.
• Darsning turi: noan`anaviy.
• Dars uslubi: interfaol-kichik guruhlarda ishlash, bahs-munozara, aqliy hujum, bingo.

Darsning borishi:

• Tashkiliy qism. (2 minut)
• Guruhlar bilan ishlash orqali o`tilgan mavzuni takrorlash.
• Rasmlarni ajratib yozish. (3 minut)
• Rebus so`zlarini tuzish. (3 minut)
• Lotoreya o`yini. (3 minut)
• Yangi mavzuning bayoni (15 minut)
• Guruhlarda ishlash, “Aqliy hujum” asosida yangi mavzuni tahlil qilish. (5 minut)
• Yangi mavzuni mustahkamlash uchun savol-javob. (5 minut)
• O`quvchilarning bilim monitoringini chiqarish. (3 minut)
• Uyga vazifa berish. (1 minut)

Dars avvalida o`quvchilarni dars mavzusi, maqsadi, borishi bilan tushuntirib, ularning faoliyati, o`quv topshiriqlar qanday bajarishlari lozimligi tushuntiriladi.

• Dars avvalida o`quvchilarni dars mavzusi, maqsadi, borishi bilan tushuntirib, ularning faoliyati, o`quv topshiriqlar qanday bajarishlari lozimligi tushuntiriladi.
• So`ng sinfdagi o`quvchilar 3-4 guruhga bo`linadi va har bir guruhdan bittadan o`quvchi chiqib, magnit taxtadagi musiqaga oid bo`lgan musiqa, rubob, doira, dutor so`zlarini tuzishadi. O`quvchilar shu so`zlarni tanlab olib, unga ta`rif beradilar. Ularni guruhning boshqa a`zolari ham to`ldirib boradilar. Ana endi guruhlar ham 3 taga bo`linib olindi endi yangi topshiriqni bajarishga o`tamiz. Bu topshiriq shunday deb nomlanadi. “baho kerakmi muammosiz” bingo o`yini o`ynaladi. Har bir guruhga bittadan bingo lotoreyasi tarqatiladi unda o`yin davomida beriladigan savollarning javobi mavjud. O`quvchilar savol berilganida o`sha bingo lotoreyasi biletidagi javoblarni “X” bilan belgilab to`ldirishi lozim bo`ladi (yani billet shaklini to`rt burchak qilib qirqib olinadi va unga raqamlar joylashtiriladi, har bir raqam uchun “Sharikchalar tayyorlanib ularda savollar yashiringan bo`ladi)
• Qaysi guruh birinchi to`ldirsa, o`sha guruh yutgan hisoblanadi va o`yin to`xtatiladi, o`yin shartlarini bajarganligiga qarab guruhlarga har xil rangdagi rag`bat kartochkalari tarqatilib boriladi.
• Havo rang -5 ball, yashil rang -4 ball, sariq rang -3 ballni bildiradi.

Yangi mavzu bayoni.

• 1. O`qituvchi: Reja bo`yicha qisqa tezkor savol-javoblar. “Sharq taronalari festivalining asosiy maqsadi?
• O`quvchi: Samarqand shahrida an`anaviy tarzda o`tkazilayotgan “Sharq taronalari”, - Xalqaro musiqa festivalining mohiyati ham millatlararo ma`naviy rishtalarni uzviy bog`lashdir.
• 2. O`qituvchi: “Sharq taronalari festivali qaysi kengash va tashkilot tomonidan tasdiqlangan?
• O`quvchi: Bu festival Yunesko va musiqa bo`yicha xalqaro kengash tomonidan tasdiqlangan
• 3. O`qituvchi: Sharq taronalari festivalida qanday xalqlar ishtirok etadi.
• O`quvchi: Bu festivalda, o`zbek, tojik, turkman qirg`iz, qozoq, ozarbayjon, avg`on, eron, turk, arab, xitoy, yapon va boshqa barcha millat vakillari.
• 4. O`qituvchi: “Sharq taronasi” festivali madhiyasini bastakori kim.
• O`quvchi: D.Omonullayeva.

5. O`qituvchi: Musiqa savodida nimalar o`rganiladi?

• 5. O`qituvchi: Musiqa savodida nimalar o`rganiladi?
• O`quvchi: Musiqa savodida sol`fedjidlar dirijorlik va barcha musiqaga oid bo`lgan nota belgilari va boshqalar o`rganiladi.
• 6. O`qituvchi: Musiqada qanday notalar bor.
• O`quvchi: Musiqada 7 ta nota bor ular: do, re, mi, fa, sol`, lya, si notalaridir.
• O`qituvchi: Notalarni biz nimalarga joylashtirib kuylaymiz?
• O`quvchi: Notalarni biz musiqadagi 5 ta chiziqqa joylashtirib o`rganamiz?
• O`qituvchi: Usmon Azim kim?
• O`quvchi: Usmon Azim shoir savol-javob o`yinini shu yerda to`xtatamiz va yangi mavzuni tushuntirishda davom etamiz avvalo “Sharq taronasi” festivalini qo`shig`ini o`rganamiz.
• Bunda qo`shiq o`qituvchi tomonidan kuylab beriladi. Qo`shiq so`zlarini daftarimizga yozib olamiz.

Sharq taronasi. (Festival madhiyasi)

• Usmon Azim she`ri. Dilorom Omonullayeva musiqasi.
• Dunyoning ko`ngliga sen berding hayot,
• Ruhingdan, Ona-Sharq, yaraldi bayot
• Kuylamoq shavqida mohir o`zingsan,
• Hofiz o`zingdirsan, shoir o`zingsan.
• Naqorat:
• Salom, Samarqand-Sharq darvozasi,
• Taral jahonga-Sharq taronasi!
• Jo`r bo`lgin, insonga musiqa-qanot,
• Qo`shiqdan ko`ngillar bo`lg`usi bunyod.
• Qo`shiqda o`rtangan tilaksan, o sharq!
• Jumlai jahonga yuraksan, o sharq!
• Salom, Samarqand-Sharq darvozasi,
• Taral jahonga-Sharq taronasi!

Qo`shiqni kuylab o`rganib oldik endi mavzuni tushuntirishda darsni suhbat asosida olib boriladi va o`quvchilar mavzuni “Aqliy hujum” asosida o`qituvchi bilan birgalikda tahlil qiladilar.

• Qo`shiqni kuylab o`rganib oldik endi mavzuni tushuntirishda darsni suhbat asosida olib boriladi va o`quvchilar mavzuni “Aqliy hujum” asosida o`qituvchi bilan birgalikda tahlil qiladilar.
• Endi topishmoqlarga javob izlanadi.
• O`qituvchi: O`zi uzun tut cho`pdan
• Qulog`i bor naq beshta
• Uni olib chalsang gar,
• Tilga kirar bulbulday.
• O`quvchi: Rubob.
• O`qituvchi: Torlari bor ikkita
• Nolalari yoqimli
• Uni ko`rsangiz agar
• O`xshatasiz cho`michga
• O`quvchi: Bunisimi opajon dutor.
• O`qituvchi: Usti dumboq, o`xshar qavoqqa
• O`zi qurqar qiltiriq cho`pdan
• Yig`laganda dupur-dupurlab
• O`xshab ketar doiraga ham.
• O`quvchi: Bunisi esa domilajon deyiladi qo`sh nog`ora.
• Topishmoqlar guruhda qo`shiq tariqasida aytiladi.

Dars davomida fanlar bilan o`zaro bog`lanish bo`ladi bunda asosan adabiyot, tabiiat va boshqa fanlarga ham bog`lash kerak. Chunki bahor fasliga bag`ishlab she`rlar aytish mumkin: Sharq xalqlari mumtoz musiqasi qadimdan bir-biri bilan o`zaro bog`liq holda rivojlanib kelganligi izohlanib beriladi (Shu yerda magnitafonda sharq xalqlari tomonidan ijro etilgan musiqalardan eshittiriladi) shundan so`ng o`quvchilarga “nima sababdan sharq taronalari festivali, mohiyati haqida va qaysi paytlarda yani necha yilda bu festival Samarqand shahrida o`tkazilishi haqidagi savollar bilan murojat qilinadi doskada Samarqand shahrini surati ilinadi.

• Dars davomida fanlar bilan o`zaro bog`lanish bo`ladi bunda asosan adabiyot, tabiiat va boshqa fanlarga ham bog`lash kerak. Chunki bahor fasliga bag`ishlab she`rlar aytish mumkin: Sharq xalqlari mumtoz musiqasi qadimdan bir-biri bilan o`zaro bog`liq holda rivojlanib kelganligi izohlanib beriladi (Shu yerda magnitafonda sharq xalqlari tomonidan ijro etilgan musiqalardan eshittiriladi) shundan so`ng o`quvchilarga “nima sababdan sharq taronalari festivali, mohiyati haqida va qaysi paytlarda yani necha yilda bu festival Samarqand shahrida o`tkazilishi haqidagi savollar bilan murojat qilinadi doskada Samarqand shahrini surati ilinadi.

Mavzuni mustahkamlash uchun “Aqliy hujum” asosida tarqatma savollar beriladi. Bular 3 daqiqadan oshmasligi kerak har bir guruhga 1 daqiqadan.

• Mavzuni mustahkamlash uchun “Aqliy hujum” asosida tarqatma savollar beriladi. Bular 3 daqiqadan oshmasligi kerak har bir guruhga 1 daqiqadan.
• 1- guruh “Prima” guruhiga savol.
• “Sharq taronasi” festivali haqida gapiring?
• O`quvchi mavzuni bayon qilib beradi.
• 2- guruh “Sekunda”guruhiga savol .
• “Sharq taronalari” festivalining vazifasi va mohiyati haqida so`zlab bering.
• 2-guruh o`quvchilari 1daqiqa ichida javob berishadi.
• 3-guruh “Kventa”guruhiga savol
• “Sharq taronasi” festivalida qaysi millat musiqachilari o`z san`atini namoyish etadi?
• Ular ham bir daqiqada savolga javob berishadi qaysi guruh 1 daqiqa ichida javob berishsa rag`bat kartochkasi oladilar.

Mavzuni mustahkamlagach darsni jonlantirish uchun rebus so`zlar tuzamiz har bir guruh 3 tadan 2 sekund 1 guruh do notasiga 2-guruh mi notasiga, 3 guruh fa notasiga guruhlarni fikrlash doirasini kengaytirish uchun barcha o`quvchilar ishtirokida klaster to`ldiriladi bunda quyidagicha so`zlar bo`lishi mumkin.

• Mavzuni mustahkamlagach darsni jonlantirish uchun rebus so`zlar tuzamiz har bir guruh 3 tadan 2 sekund 1 guruh do notasiga 2-guruh mi notasiga, 3 guruh fa notasiga guruhlarni fikrlash doirasini kengaytirish uchun barcha o`quvchilar ishtirokida klaster to`ldiriladi bunda quyidagicha so`zlar bo`lishi mumkin.

• Musiqa

• Adabiyot

Dars yakuni o`quvchilarga uyga vazifa berish:

• 1. Mavzu yuzasidan 5 tadan test savol
• tuzish.
• 2. Krassvord tuzib kelish.
• 3. 43-45 betlarni kitobdan o`qib kelish.
• 4. Qo`shiqni yod olib kelish.