Odoblar xazinasi

ASARIDAN PARCHALAR

“Alhosil, tarbiya bizlar u-n yo hayot- yo mamot, yo najot – yo halokat, yo saodat – yo falokat, masalasidur”.

“Ilm- insonning madori hayoti, rahbari najotidur”.

“Din va e’tiqodi salomat bo‘lmagan kishilar haqni botildan, foydani zarardan, oqni qoradan, yaxshini yomondan ayira olmas”.

“Islomiyat butun insoniyatdur. Insoniyat esa yaxshi xulqdan iboratdur”.

“Qanoat bir xazinadurki, naqdinasi kundan kun ortar”.

“Sabr shunday bir kuchli narsadurki, shahvatni iffatga, g‘azabni shijoatga, shiddatni hilmga, kattalikni ta’vozeg‘a, yomonlikni yaxshilkka aylandurmakg‘a quvvat yetar”.

“Har bir millatning dunyoda borlig‘ini ko‘rsatadurg‘on oyinayi hayoti til va adabiyotdir”.

1. “Turkiy Guliston yoxud axloq” asaridagi boblar qanday yakunlanadi? J: Xulosalovchi she’riy parcha bilan.

2. “Turkiy Guliston yoxud axloq” asarida hayoga qanday ta’rif berilgan? J: Hayo deb ishda, so‘zda adabni rioya qilmak aytilur. Hayo dilni ravshan, qiladurg‘on bir nurdir, inson har vaqt shul ma’naviy nurning ziyosiga muhtojdur. Shariat buyurmagan, odamlar suymagan ishlarni ishlamak – g‘iybat, hajv, masxara, safsata, so‘kuv kabi odamlarning nafsiga, izzatiga tegadurg‘on adabsiz so‘zlarni so‘zlamak zo‘r hayosizlikdur. Iffatning pardasi, vijdonning niqobi hayodir…”

3. “Turkiy Guliston yoxud axloq” asaridagi hayo ta’rifi qaysi she’riy parcha bilan yakunlanadi?

J: Hayo, nomus iymona dalildur, Hayosiz doimo xor-u zalildir, Uyalma ma’rifat hosil qiluvdan, Maorifsiz kishilar murda dildir.

4. Qaysi adib eski shahar sho‘rosining raisi vazifasini va Afg‘onistonda elchi vazifasini bajarib, oliy o‘quv yurtida professor sifatida dars bergan? J: Avloniy.

5. Avloniy qachon vafot etgan? J: 1934-yil 24-avgust.

“VATANNI SUYMAK” LAVHASI

1. “Kishi yurtida sulton bo‘lguncha, o‘z yurtingda cho‘pon bo‘l”. Qaysi asardan keltirilgan? J: Avloniy “Vatanni suymak”.

2. “ Men ayblik emas, ey vatanim, tog‘larim,Bevaqt tashlab ketdim oyo, bog‘larim, Hijron qilodur meni judolig‘, Do‘ndi g‘ama ro‘z-u shab-u chog‘larim” misralari kimning qaysi asari-dan? J: Avloniy “Vatanni suymak”.

3. “Vatanni suymak” lavhasi Avloniyning qaysi asaridan olingan? J: “Turkiy Guliston yoxud axloq”.

4. Avloniyning qaysi asarida bog‘larini, hovlilarini sotib Arabistonga hijrat qilgan hojilarimiz aytib o‘tiladi? J: “Vatanni suymak” (“Turkiy Guliston yoxud axloq”).

5. Avloniyning qaysi asari so‘ngida payg‘ambarimizning “Hubbul – vatani minalimoni -Vatanni sevmak imondandir” degan hadislari aytib o‘tiladi? J: “Vatanni suymak” (“Turkiy Guliston yoxud axloq”).

6. “Vatan, vatan deya jonim tanimdan o‘lsa ravon, Bango na g‘am, qolur avlodima o‘yu vatanim” misralari qaysi asardan? J: “Vatanni suymak”.

7. “Biz turkistonliklar o‘z vatanimizni jonimizdan ortiq suydig‘imiz kabi, arablar Arabistonlarini, qumlik, issig‘ cho‘llarini, eskimo‘lar shimol taraflari-ni, eng sovuq qor va muzlik yerlarni boshqa yerlardan ziyoda suyarlar”. Ushbu satrlar kimning qaysi asaridan olingan? J: A.Avloniyning “Vatanni suymak” lavhasidan.

8. Bobolarimizning “Kishi yurtida sulton bo‘lguncha, o‘z yurtingda cho‘pon bo‘l” degan maqoli o‘z ifodasini topgan asar qaysi? J: A.Avloniy “Vatan-ni suymak”.

“VATAN” SHE’RI

1. “Vatan” sheri Avloniyning qaysi asaridan olingan? J: “Maktab gulistoni” (1916-yil).

2. Avloniyning qaysi asarini vatan sha’niga bitilgan madhiya deb atash mumkin? J: “Vatan” she’rini.

3. “Vatan” she’rining boshlanishi? J: Sening isming bu dunyoda muqaddasdur, Har kim sening qadring bilmas- aqli pastdur…

4. Avloniyning qaysi asarida shoir fikricha farzandlar har xil bo‘lishi mumkin ekanligi aytib o‘tilgan va qanday farzandlar yo‘q emas deyilgan? J: “Vatan” she’rida onaning baxtiga sherik bo‘ladigan, baxtsizligida tashlab ketadigan farzandlar topiladi. Vatanning go‘zal tabiatini xush ko‘radigan, lekin tashvishlarini o‘ylamaydigan farzandlar yo‘q emas.

5. “Vatan” she’rining tugallanishi? J : Tarbiyatsiz, ilmsizlik jazosidur, Jaholatning boshga solgan azosidur. Selobi g‘am kelmas burun jadal birlan, Tuvg‘onini to‘xtatmagan bo‘lur Hijron.

(Hijron – shoirning she’rlaridagi taxallusi.)

6. “Vatan” she’ridan parchalar? J: Onamizsan! Bizning mushfiq onamizsan! Javlon urib yashaydurg‘on xonamizsan!