Odilqoriyev X. T

bo‘layotganligi davrning muhim tendensiyasidir. Jumladan, so‘nggi vaqt- larda ekologiya huquqi, soliq huquqi, bojxona huquqi, tadbirkorlik huquqi, bank huquqi, korporativ huquq kabi qator yangi huquq sohalari «shakllantirilmoqda». Bunda ba’zan subyektivizm ustunlik qilib, har bir huquq sohasini ajratish va alohida rasmiylashtirishda zamindor mezon hisoblanmish «huquqiy tartibga solish predmeti» va «huquqiy tartibga solish usuli»ni «ajralib chiqayotgan» yangi huquq sohasiga tatbiqan aniqlashga yetarli e’tibor berilmayapti yoki te- gishli nazariy malaka yetishmayapti.
Shuningdek, huquqshunosligimizda «huquq» bilan «qonun»ni bir-biridan farqlamaslik holatlari mavjud. Undan kelib chiqib ko‘pchilik tadqiqotchilar
«huquq sohasi» va «qonunchilik sohasi» hodisalarini yetarlicha farqlamay-
dilar. Bu nazariy uquvsizlik oqibatida ba’zi olimlarimiz «huquqning kompleks sohasi» bor, deb da’vo qilmoqdalar. Аslida esa, kompleks sohalar faqat qonun- chilikda mavjud bo‘lishi mumkin (masalan, transport qonunchiligi, kapital qu- rilish qonunchiligi va boshqalar).

7. 
   Taraqqiyotning hozirgi bosqichida davlat va huquq hodisala- riga aksiologik yondashuv, ya’ni qadriyatlar tizimi mezonlari asosida baho berish alohida dolzarblik kasb etmoqda. Qadriyatli talqin tufayli davlat va huquqning yangi qirralarini, jamiyatni uyushtiruvchi, rivojlantiruvchi jihat-
   

lari, bunyodkorlik salohiyati ochiladi. Shu yo‘nalishda izlanishlar olib borib, fuqarolik jamiyatiga mos huquqiy qadriyatlar tizimini shakllantirish, huquqning (qonunning) yuksak nufuzli ijtimoiy qadriyat ekanligini ilmiy jihat- dan isbotlash, shuningdek davlat va huquqqa qadriyat tarzida yondashuvchi yuridik aksiologiya ilmiy yo‘nalishini rivojlantirish lozim. Huquqni (qonunni) o‘rganishning ma’naviy-axloqiy jihatlarini teran tahlil etish, aholi turli qatlamlari huquqiy madaniyatini yuksaltirishning sotsiologik negizlarini mustahkamlash yo‘llarini izlash, siyosiy faollik, siyosiy madaniyat bilan huquqiy madaniyatning o‘zaro nisbatini aniqlovchi tadqiqotlarni amalga oshirish ham muhimdir.

8. 
   Horijiy mamlakatlar yurisprudensiyasida huquq hodisasining sotsiologik talqiniga katta e’tibor qaratib kelinayotganligi ma’lum. Аfsuski, mamlakatimiz yurisprudensiyasida huquq amal qilishining sotsial mexanizmi tahliliga, huquq ijodkorligi(shu jumladan, qonun ijodkorligi)ni sotsiologik ta’minlash masalalariga, huquqni qo‘llashning ijtimoiy omillariga lozim dara- jada e’tibor qaratilmayapti. Vaholanki, ijtimoiy hayot bilan bog‘lamasdan turib davlat hodisalari va huquqiy institutlarning harakati hamda rivojlanishini to‘la tasavvur etib bo‘lmaydi. Shu bois, «huquqiy siyosat sotsiologiyasi», «qonun- chilik sotsiologiyasi», «huquqiy ongning sotsiologik tahlili», «huquqiy muno- sabatlar sotsiologiyasi», «huquqiy tarbiyaning sotsial jihatlari», huquqbu- zar shaxsning sotsial portretini yaratish (profayling usuliga e’tibor qaratish),
   

«qonunni qo‘llashning sotsial mexanizmi» kabi dolzarb mavzular ustida ilmiy tadqiqot ishlarini faollashtirish lozim.