Одилхон қори Юнусхон ўғли ҚЎшничилик ҳАҚлари ва одоблари

“Қанча-қанча қўшнилар Қиёмат куни қўшнисига 
осилиб: “Эй Аллоҳ, мана бу кимса юзимга эшигини 
ёпиб қўйиб, ўз яхшилигидан мени маҳрум қилган”,- 
дея Аллоҳга шикоят қилади
25
”. Ушбу ҳадиснинг 
бошқа ривоятида бундай дейилади [28]: Расулуллоҳ 
соллаллоҳу алайҳи ва саллам марҳамат қилиб, 
дедилар: 
“Қанча-қанча қўшнилар Қиёмат кунида 
ўз қўшнисига осилиб, “Эй Раббим, мана бундан 
24
Табризий. Мишкоту-л-масобийҳ. 5000-ҳадис; Мунзирий. 
Ат-тарғиб ва-т-тарҳиб. 2557-ҳадис; Имом Аҳмад ва Табароний 
ривояти. Исноди ҳасан.
25
Имом Бухорий. Ал-адаб ал-муфрад. 111-ҳадис.

---

52
сўра-чи, нима учун менга эшигини ёпиб қўйди экан, 
нима учун марҳаматини мендан тўсди экан?”,- 
дейди
26
”.
Мазкур ҳадислардан қўшни ҳақи қиёмат кунида 
албатта савол-жавоб қилинадиган нарсалардан 
эканлиги маълум бўлади. 
ҚЎШНИГА ОЗОР БЕРИШ ЭНГ 
КАТТА ГУНОҲЛАРДАНДИР
Ким бўлишидан қатъи назар бировга ноҳақ 
озор бериш, азият етказиш ҳаромдир. Аммо қўни-
қўшнилар хусусида бу нарсанинг ҳаромлиги янада 
ошади. 
Ибн Масъуд разияллоҳу анҳудан ривоят 
қилинади
[29]: “Бир куни Набий алайҳиссаломдан 
сўрадим:
- Эй Расулаллоҳ, гуноҳларнинг энг каттаси қайси? 
Ул зот жавоб бердилар:
- Аллоҳга бошқа нарсаларни тенглаштиришинг, 
ҳолбуки Аллоҳ сени йўқдан бор айлаган! (Яъни 
бутун борлиқни, шу жумладан, сени ҳам фақат 
Аллоҳнинг Ўзигина яратганини била туриб, 
Аллоҳнинг рубубиятда яккаю ягоналигини тан 
ола туриб, яна айрим нодонлар сингари ибодат ва 
улуҳиятда жоҳиллик билан Унга бошқа нарсаларни 
шерик қилиш энг улкан гуноҳдир!) 
Яна сўрадим: 
- Ундан кейин қайси гуноҳ, эй Расулаллоҳ? 
Ул зот жавоб бердилар: 
26
Мунзирий. Ат-тарғиб ва-т-тарҳиб. 3877-ҳадис; Асбаҳоний 
ривояти._

---

53
- Таомингга шерик бўлишидан қўрқиб, ўз 
болангни ўлдиришинг. 
- Ундан кейин қайси иш энг катта гуноҳ?