Oddiy murakkab

Ochilov Lutfulla Sa’dulla o’g’li. Bir soatlik ilm olish, bir kunlik ibodatga teng.(Hadis)

Mavzu: Oddiy va murakkab moddalar. Kimyoviy element. Kimyoviy formula. Koeffisient. Indeks. Valentlik.

MODDALAR

ODDIY MURAKKAB

Cl, Fe, Al, H, O, S, C, Au. H₂SO₄, H₂O, K₃PO₄, NaCl

Bir xil element atomlaridan tashkil topgan moddalar oddiy moddalar deb ataladi.

Turli element atomlaridan tashkil topgan moddalar murakkab moddalar deb ataladi.

Kimyoviy element – Yadro zaryadlari bir xil bo’lgan atomlarning muayyan turi.

Bir element atomlaridan turli oddiy moddalar hosil bo‘lishi – allotropiya hodisasidir. Allatropiya – O, C, P, S, Sn, Se. O–kislorod va Ozon (O₃), C – olmos, grafit, karbin, fulleren; P- oq, qizil, qora fosfor.S–rombik (tabiiy), plastik(qizdirib sovuq suvga quyilsa) va amorf, monoklinik (96°da) shakl.

Sublimatlanish – qattiq holatdan to‘g‘ridan to‘g‘ri gaz holatiga o‘tish hodisasidir. CO₂, C, yod, naftalin.

Moddalar juda ko’p va xilma-xildir. Hozirgi vaqtda 600 ming anorganik va 10 milliondan ortiq organik moddalar ma’lum.

Oddiy modda va element orasida farq mavjud. Atomar holatda har ikkisi ham bir xil ma’noga ega bo’lsa, molekulyar tuzilishli moddalarda farq qiladi. Masalan: havo tarkibida kislorod mavjud (oddiy modda), Sulfat kislota tarkibida kislorod mavjud (element).