Оддий стерженли механизмлар кинематикаси

 
4.1-расм.

исталган ҳолат бўлиши мумкин, мисол учун, кривошипнинг горизонталь ҳолати. Бундан кейин кривошип

В нуқтасининг траекторияси (айлана) ва ползун С нуқтаси (тўғри чизиқ) чизилади. В нуқта траекториясидаги айлана 8 тенг бўлакка бўлиниб, кривошипнинг 8 та тенг жойлаштирилган ҳолатлари аниқланади. Сўнг, ҳар бир В нуқтадан шатун узунлигига тенг радиусда ползун С нуқтасининг траекторияси тўғри чизиққа кертик (засечка) ўтқазилади. Кривошип В нуқтасига мос равишда ползуннинг ҳолатлари аниқланади. Шатуннинг ҳар бир ҳолатида S нуқталарни лекала эгри чизиғи билан бирлаштириб, унинг траекториясини ҳосил қиламиз.
Кривошип-коромислоли механизмларни силжитилган ҳолатларини қуриш олдингига ўхшаш бўлиб, бунда кривошип нуқталаридан шатун узунлигига тенг радиусда коромисло нуқтасининг траекториясидаги айланага кертик (засечка) ўтқазиш билан аниқланади. (4.2-расм.)
Кривошип-кулисали механизмларни силжитилган ҳолатларини қуриш осон, кривошип, тош ва кулиса нуқталари устма-уст тушади. (4.3-расм.) Кривошип узунлиги ва кривошип, кулисанинг айланиш ўқлари орасидаги масофага қараб, кулиса айланма ёки тебранма ҳаракат қилиши мумкин. 
4.2-расм.

 

4.3-расм.

Звено ва унга тегишли нуқтанинг тезлигини аниқлаш.

Олдин стерженли механизм тезлик ва классификацияларини кўриб чиқамиз. Тезлик тўғрисида гапирилган фикрлар тезланишга ҳам тааллуқлидир. Тезлик – бурчак ва чизиқлига бўлинади.
Звенолар бурчак тезликка эга бўлади, шатун ҳам, ҳар бир вақт оралиғида қандайдир нуқта атрофида айланяпти деб фараз қилиш мумкин. (абсолют ҳаракатдаги оний айланишлар маркази ёки нисбийдаги шарнир звено). Ползун бундан мустаснодир, у илгариланма ҳаракатланади. Одатда бурчак тезлик грек ҳарифи w (омега) билан белгиланади ва улар рад/с ларда ўлчанади. Бурчак тезлик икки йўналиш бўйича ҳаракатланади: соат стрелкаси йўналиши бўйича ва соат стрелкасига қарама-қарши. Чизиқли тезликка звено нуқталари ва илгариланма ҳаракат қилувчи ползун киради. Чизиқли тезлик вектор катталикдир ва у лотин ҳарифи v билан белгиланади. Чизиқли тезликларни абсолют, нисбий ва релятивга ажратамиз.