Odam anatomiyasi

Kukrak nervlari
Kukrak kismining I- XII ga kadar juft nervlari chigallar xosil kilmasdan, kovurgaaro nervlari deyiladi. Kukrak nervlari xar bir kovurganing egatidan, tashki va ichki kovurgaaro muskullari orasidan utadilar. XII kovurga tagidagi yetgan nerv kovurga osti nervi deyiladi.Oltita yukorigi kovurgaaro nervlar tush suyagiga yetadi, oltita pastki nervlar esa korin muskullar ichiga kirib , korinning tugri muskulining kini ichiga kiradi.. Kovurgaaro muskullar tarkibi jixatdan aralash bulib, kukrak va korin bushligining ventral (korin) devorida joylashgan muskullarini innervatsiyasida ishtirok etadi. Bu muskullarga tashki va ichki kovurgaaro muskullari, kovurga osti muskuli, kukrakning kundalang muskuli, kovurgalarni kutaruvchi muskullar, korinning tugri muskuli, korinning tashki va ichki muskullari, korinning kundalang muskuli kiradi. SHu bilan birga sut beziga va kukrak bilan korinning oldingi va yen yuzasidagi terisi xam nerv tolalari kiradi.
BEL CHIGALI
Bu chigalni xosil bulishida I-IY bel orka miya nervlari va XII kukrak nervining oldingi tarmoklari katnashadi. Bel chigali katta bel muskulining orkasida, belning kvadrat muskulining oldingi yuzasida joylashgan. Rasm №
Bu chigaldan chikuvchi nervlar korinning oldingi devorining pastki kismini, kisman son, boldir, panja va tashki jinsiy a’zolarni innervatsiyasida ishtirok etadi. Muskulli tarmoklari esa korin devorining muskullariga va sonning medial va oldingi gurux muskullariga boradi. Bel chigali tarkibida kalta va uzun shoxlar farklanadi. Bel chigalidan chikadigan eng yirik nervlarini kurib chikamiz.
1. Muskulli tarmoklari bel chigalning oldingi shoxlaridan xosil buladi va yakin joylashgan muskullarga boradi: katta va kichik bel muskullariga, belning kvadrat muskuliga, belning kundalangaro muskullariga.
2. Yenbosh-korin osti nervi katta bel muskulining lateral kirrasidan chikib, belning kvadrat muskul yuzasidan utadi, sung korinning kundalang muskulini teshib utadi va korinning tugri muskuliga boradi. Yenbosh-korin osti muskulining tarmoklari korinning ichki va tashki kiyshik muskullariga, kundalang muskuliga, korinning oldingi devorining terisida tarkaladi.
3. Yenbosh-chov nervi yenbosh - korin muskulining tagidan utadi va chov kanalidan utib, kov soxasini, erkaklarda yergok, aellarda katta uyatli lab terisiga tarkaladi.
4. Tanosil- son nervi - katta bel muskulini teshib utadi, muskulning fastsiyasi tagidan utib,
ichki Pupak xalkasiga yunaladi. Pupak kanalidan tashki Pupak xalkasi orkali chikib ketadi va Pupak boylami ostidagi kismga tarkaladi. Sonli tarmogi Pupak boylami ostidagi son terisida tarkaladi. Tanosil tarmogi erkaklarda yergokning terisiga va aellarda katta uyatli lab terisiga, bachadonning yumalok boylamiga boradi.

5. 
   Sonning tashki nervi katta bel muskulining tashki chetidan chikib, yenbosh suyagining oldingi ustki kirrasiga yetganda, songa tushadi. Sonda tashki tomondagi terisiga, tizza bugimiga kadar tarkaladi.
   
6. 
   Epiluvchi nerv katta bel muskulining medial chetidan pastga tushadi va yepiluvchi kanal orkali sonning medial tomoniga chikadi. Yepiluvchi nerv tarmoklari tos-son bugimining kapsulasi ichiga, sonning medial yuzasidagi terisini, tashki yepiluvchi muskulni, sonni olib keluvchi muskullarini orasida tarkaladi.
   
7. 
   Son nervi bel chigalining eng yirik stvoli bulib, katta bel muskuli bilan yenbosh muskullar orasidan utadi va sonning tashki tomoniga chikadi. Son nervining uchta tarmogi farklanadi: muskulli tarmogi, sonning oldingi teri tarmogi, teri osti nervi. Muskulli tarmogi turt boshli muskuli, tikuvchilar muskuli va taroksimon muskullariga boradi. Son nervining ikkinchi va uchinchi tarmoklari sonning oldingi yuzasidagi teri, tizza bugimi soxasidagi teri, boldirning oldingi -medial yuzasining terisi bilan panjaning medial chetini innervatsiyasida ishtirok etadi.
   

DUMGAZA CHIGALI
Eng bakuvvat chigallardan dumgaza chigali bulib, ikkita oxirgi bel nervlarining oldingi shoxlaridan va turtta yukorigi dumgaza nervlarining birlashishidan xosil bulib, noksimon muskulining oldingi yuzasida joylashgan.
Dumgaza chigali tarkibida kalta va uzun tarmoklar farklanadi.