Oda miyli k mul ki ( I qis m) Tohir Malik 1 library ziyonet uz/ Odamiylik mulki (I- qism)

Oda miyli k mul ki ( I - qis m)
Tohir Malik
11 
library.ziyonet.uz/ 
eshakka oʻxshab kamol topishi sogʻliq, bilaklarining kuchliligi bilan chegaralanib 
qolganida edi, biz ham farzand sogʻligʻi uchun boʻlgan harakatni, farzand tarbiyasi deb 
atardik. Tanu toʻshli va sogʻlom bolani kamolga yetishgan deb qabul qilardik. 
Odamning kamoli faqat sogʻliq va kuchdan iborat boʻlmay, balki jismonan, aqlan va 
axloqan yuksalishdan iborat. Odamning jismi, aqli va axloqi turli kasallik va 
nuqsonlardan uzoq boʻlishi lozim. Odam ham oʻz manfaatini oʻylab, ham yaqinlarini 
baxtiyor qilishga qodir boʻlib oʻsishi lozim. Zotan, bu mantiqiy olishuvlarga nima hojat 
bor?» 
Bu fikrlar toʻqson yil muqaddam bayon etilgan, lekin ayrim jihatlaridan bugun 
aytilayotganga oʻxshaydi, shunday emasmi? Demak, tarbiyada hali yetarli ilgarilab 
ketolmabmiz. Bugun biz bola tarbiyasi deganda uni yaxshi kiyintirishni tushunyapmiz, 
katta pul sarflab oʻqishga kiritishni anglayapmiz... 
Agar avtomashinamiz buzilib qolsa, ustaxonada bir kun yoki bir hafta oʻtirishimiz 
mumkin, ammo farzandimiz bilan bir soat yonma-yon oʻtirib dars tayyorlashga toqatimiz 
yetmaydi. 
Birodarlarimizdan biri maqtandi: «sinfdoshlarimiz bilan doʻstligimizni hech buzmaymiz. 
Har kuni ishdan keyin falonchi oʻrtogʻimiznikida uchrashamiz, choy-poy ichib, shaxmat-
nardi oʻynab, televizor tomosha qilib, kechqurun ba’zan oʻn bir - oʻn ikkigacha 
oʻtiramiz...» Albatta doʻstlikni uzmaslik yaxshi, biroq, oila bagʻriga barvaqt borish undan 
a’loroq. Har kuni uyiga kech borsa, bolalari bu vaqtda uxlab qolgan boʻladi. Tarbiya 
bilan qachon shugʻullanadi? Nazarimizda bu birodarlarimiz doʻstlikni mustahkamlash 
haqida notoʻgʻri tushunchaga egalar, oila, farzand tarbiyasi, degan tushunchadan esa 
butunlay mahrumlar. 
Hayot - imtihon ekanligini avvalgi bobda aytib edik, yana shu mavzuga qaytsak: imtihon 
bor joyda burch, javobgarlik, mas'uliyat boʻladi. Inson ana shu mas'uliyat bilan dunyoga 
keladi. Barchamiz zimmasiga omonat yuklatilgan, imtihonda turgan insonlarmiz. Bu 
dunyo nash'ali, ammo asl joyimiz emas. Biz farzandlarimiz taqdiri uchun hujayralarning 
eng olis nuqtasigacha, vujudning har bir zarrasiga qadar javobgar boʻlgan kishilarmiz. 
Oʻzimiz jannatga kirsagu azob farishtalari farzandlarimizni jahannam oʻtiga otsalar, 
yuragimiz bardosh berarmikin? Agar biron kishi farzandimizning qoʻliga choʻgʻ 
bosaman, desa xotirjam qarab turamizmi? Oʻylab ham oʻtirmasdan himoyaga 
tashlanamiz! Xoʻsh, nima uchun jigarbandlarimizni doʻzax oʻtlaridan himoya qilishni 
oʻylamaymiz? Bu bir masala. Ikkinchi masala - doʻzaxiy farzandlarni “tarbiyalagan” ota-
onaga jannat nasib etarmikin? Bu oʻrinda jumla tuzishda xatoga yoʻl qoʻydik: ehtimol 
«doʻzaxiy bolalarni «tarbiyalash» emas, «bolalarni doʻzaxbop qilib tarbiyalash» desak 
toʻgʻriroq boʻlar? Yoʻq, eng toʻgʻrisi - «bolalarni umuman tarbiya qilmagan»... 
Oʻzlaricha doʻstlik rishtalarini mustahkamlayotgan oʻsha birodarlarimiz oʻylab 
koʻrsinlar: qiyomatda «nega oʻrtoqlaringnikida choy ichmading, nega tun yarmigacha 
oʻtirmading?» deb soʻralmaydi. «Sen oʻzingni qanday tarbiya qilding va farzandlaringga 
nega tarbiya bermading?» deb soʻraladi. Qiyomatdagi jazoga ancha vaqt bor. Bu 
dunyodagi jazo koʻp kuttirmaydi. Agar farzandi giyohvandlarga qoʻshilib ketsa (Alloh 
saqlasin!), buzuqlikni kasb etsa (Alloh saqlasin!) dardini kimga aytadi? Kimni ayblaydi? 
Kimdan najot soʻraydi? 

---