Oda miyli k mul ki ( I qis m) Tohir Malik 1 library ziyonet uz/ Odamiylik mulki (I- qism)

Oda miyli k mul ki ( I - qis m)
Tohir Malik
8 
library.ziyonet.uz/ 
ogʻirroq chiqqach, shunga yarasha jazoga tortish haqida amr berilganida, kipriklaridan bir 
tolasi tilga kirib, deydiki: 
-Ey Rabbim, sening rasuling hazrati Muhammad - unga saloming yogʻilsin - «Kim Alloh 
qoʻrquvidan yigʻlasa, Alloh u koʻzni jahannam otashiga harom qiladi», deb buyurgan edi. 
Men dunyodaligimda sendan qoʻrqib yigʻlagan edim-ku?! 
Shunda Alloh oʻsha kishini afv etadi, dunyoda Rabbidan qoʻrqib yigʻlagan bir kiprik 
tolasidagi nam tufayli uni azobdan qutqaradi. Jabroil esa: 
-Falon kishi Allohdan qoʻrqib yigʻlagan bir kiprik tolasi hurmati, jazodan ozod qilindi,-
deb e’lon qiladi”. 
Biz tilimizda «axloq» degan soʻzni tez-tez ishlatamiz. Ammo unga sifat bermaymiz. 
Odam zotiga qanday axloq zarur? Albatta ilohiy axloq - ya’ni Alloh tomonidan 
buyurilgan axloq. Buni «Rasulullohning axloqlari» deb atasak ham boʻladi. 
Ustozlar hikoya qiladilar: 
«Bir odam choʻlda ketayotib badbasharani koʻradi va undan «Sen kimsan?»- deb 
soʻraydi. Badbashara «Men sening yomon amallaringman»,-deydi. U odam: «sendan 
qutulishning iloji bormi?»- deb soʻraganida, u: «bor, buning uchun paygʻambarimiz 
Muhammadning (s.a.v.) goʻzal axloqiga ega boʻlishing va unga salotu salom yoʻllashing 
kerak!»-deb javob bergan ekan. 
Ana shunday goʻzal ilohiy axloqqa yetishmoqlik barchamizga nasib etsin! Bu baxtga 
odamiylik mulkiga ega boʻlmoqlik ila erishish mumkinligini unutmasak bas. Yusuf Xos 
Hojib hazratlari aytadilarkim: «Qiz ermas bu yalnchuq, kishilik qiz oʻl» («yalnchuq» - 
odam demakdir, «kishilik» - odamiylik, «qiz» - «qadrli» degan ma’noni anglatadi. 
Hikmatning mazmuni: «Odamning oʻzi qadrli emas, odamiyligi qadrlidir».) Ana shu 
qadrga yetishmoqlik yoʻllarini izlab koʻraylik. Siz, muhtaram kitobxon bilan bu safargi 
suhbatlarimiz shu xususda boʻladi, insha Alloh. 
Duo qilaylik: 
-Ya Rabbimiz Alloh! Oʻzingga erta-yu kech zorilik qilamiz: ishlarimizni pishiq 
qilmogʻimizni, xom qoldirmasligimizni nasib et. Riyo, kibru hasaddan va barcha axloqi 
zamimadan bizlarni xalos qil, ulardan bezor boʻlguvchilardan qilgin bizlarni. Axloqi 
hamidalar bilan ziynatlanganlar safidan bizlarga joy ber. 
-Ya Rabbimiz Alloh! Oʻzingning kaloming va rasuling hadisi shariflariga asoslanib 
tarbiya kitoblarini yozgan ulugʻ salaf allomalar, donishmandlarni Oʻzing magʻfirat ayla. 
U sharafli zotlarning kitoblaridagi hikmatlarni anglash uchun bizlardagi aql-zakovatni 
ziyoda etib, ularga amal qilishga muvaffaq qil. Bizlarni zohiriy va botiniy ilmlar bilan 
muzayyan qilgin. Qalb va koʻngil koʻzlari ochiq, ma’naviy-ruhoniy olamning turli-tuman 
goʻzal his tuygʻulariga sohib boʻlgan insonlardan ayla. Ichki olami nurga toʻlgan, iymon 
ziyosi bilan munavvar boʻlgan e’tiqodli, shafqatli, marhamatli, goʻzal axloqli 
qullaringdan ayla! Omiyn, ya rabbal olamiyn!