Общая фармакология

ДМ фармакокинетикаси

ДМ нинг сўрилиши

• Сўрилиш – бу доривор модданинг организмга киритилиш йўлидан қатъий назар унинг қон ёки лимфа оқимига тушишидир.
• 1. Пассив диффузия – ҳужайралар қобиғи орқали, моддаларнинг концентрациялари градиентига боғлиқ. (асосан липофил бирикмалар). Модданинг липофиллиги қанчалик юқори бўлса, унинг ҳужайра қобиғи орқали ўтиши шунчалик енгил бўлади.
• 2. Енгиллаштирилган диффузия – унда ҳужайранинг энергия сарфланишини талаб қилмайдиган транспорт тизими иштирок этади. Бундай усул ёрдамида нуклеин кислоталарнинг пуринли ва пиримидинли асослари сўриладилар.
• 3. Фильтрация – ҳужайра қобиқлариаро тирқишлар (Ичак эпителийси қобиғининг тирқишлари диаметри 0,4 нм ёки 4 Å). Шунинг учун бу механизм орқали асосан сув, айрим ионлар, шунингдек, майда гидрофил молекулалар ўтиши мумкин (масалан, мочевина).
• 4. Актив транспорт –бунда моддалар концентрация градиентига қарама-қарши тарзда ҳам сўрилиши мумкин ва шунинг учун ҳам катта миқдорда энергия сарфланади. Мазкур механизм орқали қутбли гидрофил молекулалар, қатор анорганик ионлар, қандлар, аминокислоталар, пиримидинлар сўрилади.
• 5. Пиноцитоз – ҳужайра қобиғининг инвагинацияси орқали кейинчалик пуфакча (вакуола) ҳосил бўлади. У моддаларнинг йирик молекулалари билан бирга ҳужайра суюқлигига тўлган бўлади ва цитоплазма орқали қарама-қарши томонга ҳаракатланади. Кейин эса экзоцитоз орқали пуфакча ичидаги молекулаларни ташқарига чиқариб ташлайди.

Ошқозондан айрим моддаларнинг абсорбцияси учун рН муҳитнинг аҳамияти

• Моддалар сўрилишининг асосий йўллари

ДМ нинг организмда тақсимланиши. Биологик тўсиқлар

• Икки турдаги капиллярлар орқали моддаларнинг ўтиш тамойиллари

• Моддалар тақсимланишига таъсир қилувчи омиллар

• 1) капиллярлар девори (2нм гача ўлчамли- Гидрофил бирикмалар, Липофил бирикмалар )
• 2) ҳужайралар (цитоплазматик) мембранаси (Липофил бирикмалар)
• 3) гематоэнцефалик тўсиқ (Р-гликопротеинли моддалар, эпифизда, гипофизнинг орқа бўлагида, узунчоқ мияда ва б. гематоэнцефалик тўсиқ деарлик бўлмайди)
• 4) йўлдош тўсиғи (ҳомиладорлик пайтида)