Оатб “агробанк”

Балансдан ташқари счётлар (З) - бу банкга қарашли бўлмаган, лекин вақтинчалик тасарруфида бўлган, активларни бори ва ҳаракати, шартли ҳуқуқлар ва мажбуриятлар ҳақидаги ахборотни умумлаштиришга мўлжалланган счётлар. Бу счётлар бошқа счётлар билан ўзаро боғланмайди ва банкнинг ҳисоботида акс эттирилмайди.
Ҳисобварақлар ёрдамида банк маблағлари ва улар манбаларининг ҳар бир тури бўйича кунлик ҳаракати ҳақида зарур маълумотларни олиш мумкин.
Маблағнинг тури ва унинг манбасига қараб алоҳида ҳисобварақлар очилади. Ҳисобварақлар актив ва пассив ҳисобварақларга бўлинади. Актив ҳисобварақлар банк маблағлари ва уларнинг жойлашишини, пассив ҳисоварақлар банк маблағлари манбаларини ҳисобга олади.
Ҳисобварақлар режасида ҳисобварақларнинг актив ёки пассивлиги ҳамда актив-пассивлиги яққол кўрсатиб берилган. Актив ҳисобварақларга “Активлар”, “Харажатлар” ва “Кўзда тутилмаган ҳолатлар” бўлимларининг баланс ҳисобварақлари пассив ҳисобварақларга “Мажбуриятлар”, “Капитал” ва “Даромадлар” бўлимларининг баланс ҳисобварақлари киради. Балансда актив ва мажбуриятларнинг реал қиймати акс эттириш учун “Активлар” бўлимига контр актив, “Мажбуриятлар” бўлимига контр пассив ҳисобварақлар, “Кўзда тутилмаган ҳолатлар” бўлимига амалиётларни икки ёқлама ёзув методи акс эттириш, ўтказилаётган амалиётлар тўғрилиги устидан қўшимча назорат ўрнатиш имконини берувчи контр-актив ҳисобварақлар киритилган.
Иккинчи тартибли ҳисобрақамлар биринчи тартибли ҳисобрақамларни деталлаштириш ва уларни ёйиш учун ишлатилади: 10101 - “Амалиёт кассасидаги нақд пуллар”, 20406 - “Жисмоний шахсларнинг жамғарма депозитлари”, 31206 – “Соф фойда”, 45409 – “Валюта тарансакциялари бўйича маржа”, 50111 - “ Давлат корхона ва ташкилотларининг талаб қилиб олингунча депозитлари бўйича фоизли харажатлар”, 90303 – “Давлат қимматбаҳо қоғозлари баланкалари” ва бошқалар.
Юқорида келтирилган таърифларни умулаштирсак, синтетик ҳисоб ҳисобварақларининг қуйидаги беш сондан иборат схемаси намоён бўлади:
С ММ SS
Бу ерда: С - ҳисобварақ категорияси:
1 - Актив
2 - Мажбуриятлар
3 - Капитал
4 - Даромадлар
5 - Харажатлар
9 - Кўзда тутилмаган ҳолатлар
ММ - биринчи тартиб ҳисобварақлари
SS - иккинчи тартиб ҳисобварақлари.