O `zbekiston Respublikasi Sog`liqni saqlash vazirligi Toshkent farmatsevtika instituti Farmatsevtik kimyo kafedrasi dori vositalarining instrumental tahlil usullari fanidan o`quv-uslubiy majmua

3- rasm. YUSSXusulniolibborishdavamoddalarniajralishcho‘qqilarnipaydobo‘lishiadsorbenttartibigasuvningmiqdorigabog‘liqligi. Elyuant:a-n-geptan, quritilgan b- 100 mlgeptansuvbilanto‘yintirilgan, 200 mlgeptan, quritilgan v-geptansuvbilanto‘yintirilgan

Busharoitdapiklarniajralishida 1 qismgeptannisuvbilanto‘yintirilganva 2 qismquritilgangeptanaralashmasi (b) maqsadgamuvofiqdir. Agardasuvningmiqdoriko‘paytirilsa (v) piklarniajralishinikuzatishqiyinbo‘ladi.
Ayrimholatlardateskari (elyuenttarkibidasuvsaqlasa) piklarnihosilbo‘lishivaajralishiyaxshibo‘ladi. Masalansilikagelsorbentidasteroidlarniajratishiquyidagirasmdakeltirilgan.

4- rasm. Steroidlarniajralishi. Elyuant: xloroform 0,5% spirtbilanaralashmasi, a) xloroformnimolekulyarquritgichyordamidaquritilganb) xloroformsuvbilanto‘yintirilgan.(kolonkanio‘lchami 200 smX2 mm. 1-dekzametazon, 2-fluogidrokortizon, 3-gidrokartizon
“a” ko‘rinishdagixromatogrammadatekshiriluvchimoddalarnibirbiridanajralishinoaniq, hamdacho‘zilibchiqqan.
“b” ko‘rinishdaesaxromatografikpiklaraniqcho‘qqilarasosidahosilbo‘lgan. Bunatijalarigaasoslanibma’lummiqdordagisuvnibo‘lishimoddalarniajralishidayaxshinatijalarberadi, lekinsuvningmiqdoriko‘pbo‘lishinoaniqpiklarnihosilbo‘lishigaolibkelishigahamsababbo‘ladi.


27-MA`RUZA.YUQORISAMARALISUYUQLIKXROMATOGRAFIKUSULINIDORIVOSITALARTAHLILIDAQO’LLASH. DORI VOSITALARINING CHINLIK VA MIQDORINI USULIDA TAHLIL QILISH.
Ma'ruza rejasi:
1. Sifattahlilusullari
2. Miqdoriytahlilusullari

Tayanch so`z va iboralar: Miqdoriytahlil, Sifattahlil, cho‘qqi, cho‘qqibalandligi, cho‘qqiyuzasi

YUqorisamaralisuyuqlikxromatografiyatahlilusulimurakkabtarkibliaralashmalartarkibidagiyuqoriharoratta’siridaparchalanadiganmoddalarnixonavaungayaqinbo‘lganharoratlardasifatvamiqdoriytahliliniamalgaoshirishimkoniniberadi. Hosilbo‘ladiganpiklarnihajmi, yuborilganmoddaninghajmigato‘g‘riproporsionalikkabog‘liqdir.
YUSSxromatografiyasigaasosan, buusuldahampiklarnihajminianiqlashdapikningbalandliginiuningo‘rtakengliginingyarimqiymatiniko‘paytmasibilanyokielektronintegratoryordamidaaniqlashmumkin.
Miqdoriytahlilusuliniolibborishayrimkamchiliklardanholiemas. Bularkolonkagashpritsyordamidayuborilgandanamunanito‘liqkolonkagatushmasligiyokikolonkadagibosimnikuchligigaasoslanibshpritsporshenlarigateskarita’sirnatijadama’lummiqdordamoddalarnyo‘qotilishinikuzatishmumkin. Shuninguchunmiqdoriytahlilnatijalarinianiqolibborishmaqsadidaichkistandarteritmabilantaqqoslabolibborishnikengyo‘lgaqo‘yilgan. Bundataqqoslovchisifatidamosstandartmoddanitanlashkerakki, uhosilqiladiganpikaniqmasofadabo‘lishigaerishishgaharakatqilishkerak. AnashustandartmoddaningpikiganisbatanolibborilgantahlilnatijasidaYuqorida keltirilganxatoliklarnioldiniolishgaerishiladi.
YUSSXtahlildadetektorniko‘rsatkichimoddaningkonsentrsiyasigato‘g‘riproporsionaldir. O‘ziyozibberadignmoslamatekshiriluvchimoddanikonsentrsiyasinio‘zgarishinivaunihosilbo‘lishvaqtnihisobgaoladi.
Detektorniko‘rsatmasiharbiraniqlanuvchimoddagaaloќidaspektralxususiyatniolishnitavsiyaetiladi.
Hosilbo‘lganspektralchizmalardagicho‘qqilarnisifatinitahlilqilishda:

1. 
   CHo‘qqilarniyuzasiniyokibalandliginiplanimetrikusuldao‘lchash.
   
2. 
   Xromatogrammadagicho‘qqichizmasikonturubo‘yichaqirqibolib, unitortishusulidaolibborish.
   
3. 
   CHo‘qqchizmasibalanliginiuningbalandligiyarmidagikengligiga μ^1/2ko‘paytmasibilanS=h. μ^1/2.
   
4. 
   Balandliknibirnechtadarajalaridao‘lchalgankenglikningo‘rtachaqiymatigako‘paytirish.