Aniqlangan kamchiliklar mazmuni
Aniqlangan kamchiliklar
asosi
Kamchiliklarni
bartaraf etish
b
o‘
yicha berilgan
tavsiyalar
Mijozlar bilan tuzilgan hisob kassa
xizmati k
o‘
rsatish shartnomalaridagi
huquqshunos imzosi mavjud emas,
mijoz boshqa bankka ketayotganda
hujjatlarni rasmiylashtirishdagi
kamchiliklar
3028-y
o‘
riqnoma b
o‘
yicha
mijozlar bilan tuzilgan
hisob kassa xizmati
k
o‘
rsatish shartnomalarida
huquqshunos imzosi
mavjud b
o‘
lishi lozim
Filialda joriy nazorat
va yakuniy nazoratni
kuchaytirish, 3028-
y
o‘
riqnoma b
o‘
yicha
ish tashkil qilish
Aksariyat yuridik shaxslardan kassa
buyurtmanomalari olinmagan hamda
kassa qoldi
g‘
i limiti
o‘
rnatilmagan
639-sonli nizomga
muvofiq Bank kassalarida
naqd pul qoldiqlariga
limitlar
o‘
rnatiladi. Ichki
tartibga asosan yuridik
shaxslardan kassa
buyurtmanomalari har
oyda olinadi
Yuridik shaxslardan
kassa
buyurtmanomalarini
olish va kassa qoldi
g‘
i
limitlarini
o‘
rnatish
Kunlik kassa hujjatlaridagi, kirim
kassa hujjatlaridagi kamchiliklarga
y
o‘
l
qo‘
ymaslik choralarini k
o‘
rish
1831-y
o‘
riqnomaga
asosan banklarda kassa
ishi tashkil etiladi
Filialda joriy nazorat
va yakuniy nazoratni
kuchaytirish lozim
(Xalqaro pul
o‘
tkazmalari b
o‘
yicha)
Pirmamatov Ozodbek Pirmamat
o‘g‘
li
tomonidan yozilgan yozma tilxatda
summa s
o‘
z bilan ustiga yozib
t
o‘
g
‘
irlangan
Respublikamiz
qonunchiligiga asosan pul
hisob-kitob hujjatlari
t
o‘
ldirilganda b
o‘
yash,
ustiga chizish va boshqa
shunga
o‘
xshash
holatlarga y
o‘
l
q
o‘
yilmaydi
Ushbu kamchilik
b
o‘
yicha barcha
mas’ul xodimlarga
tegishli k
o‘
rsatmalar
berish va kelgusida
takrorlanishiga y
o‘
l
qo‘
ymaslik
(Xalqaro pul
o‘
tkazmalari bo
‘
yicha)
Y
o‘
ldashev Anvarjon tomonidan
yozilgan yozma tilxatda summa s
o‘
z
bilan not
o‘g‘
ri yozilgan
Ushbu kamchilik
b
o‘
yicha barcha
mas’ul xodimlarga
tegishli k
o‘
rsatmalar
berish va kelgusida
takrorlanishiga y
o‘
l
q
o‘
ymaslik
8
Bank auditorlik hisobotlari asosida muallif tomonidan tayyorlandi
31
2018-yil mart oyida A Bosh bank
Ichki Audit bo‘limi xodimlari
tomonidan Samarq
and filialida o‘tkazilgan audit tekshiruvi davomida
pul muomalasi va kassa operatsiyalari bo‘yicha
aniqlangan kamchiliklar
quyidagilar hisoblanadi:
Ichki audit tekshiruvlari davomida quyidagilarga e’tibor beri
sh
bilan bankning umumiy ahvoliga baho berish zarur:
-
bank binosining umumiy tashqi va ichki holatiga baho berish;
-
arxiv holati va arxiv ishlarining yuritilishi
O‘
zbekiston
Respublikasi Markaziy bankining 147- sonli y
o‘
riqnomasi talablariga
javob berishi;
-
kompyuter xonasining axborotlar xavfsizligi talablariga javob
berishi, kompyuterlar saqlanishi ahvoli;
-
O‘
zbekiston Respublikasi Prezidenti farmonlari, Hukumat
qarorlarining mavjudligi va ularning jamoada
o‘
rganilishi hamda
ularning bajarilishi ahvoli;
-
bankda harakatdagi barcha hujjatlarning ish vaqtida va undan
keyin yuritilishi, saqlanishi, umuman mavjud barcha yi
g‘
ma jildlar
ahvoli;
-
m
adaniyat va ma’rifat burchaklarining ahvoli;
-
iqtisodiy va texnik
o‘
quvlar
o‘
tkazish, yosh mutaxassislar bilan
ishlash ahvoli.
Ichki audit tekshiruvlari bank faoliyatini tekshirish davomida
quyidagi masalalarni yoritib berishi lozim:
-
bank balansining har bir hisobvara
g‘
i qoldi
g‘
ining haqqoniyligiga
baho berish bilan birga tekshiriladigan davrda ushbu hisobvaraqdagi
operatsiyalarning qonuniyligi ham biry
o‘
la tekshiriladi:
-
bankning depozit, kredit, pul muomalasi, hisob-kitob, kassa,
valyuta va boshqa operatsiyalari b
o‘
yicha
o‘
tkazilgan muomalalarning
t
o‘g‘
rililigi va asosliligi;
-
bankda iqtisodiy normativlarning saqlanishi mabla
g‘
larning
yetarliligi, aktivlar sifati, bank rentabelligi, foyda olish va boshqalar;
-
u
stav fondini belgilangan me’yorga
yetkazish uchun olib
borilayotgan ishlar;
32
-
bankning
o‘
z kreditorlari va omonatchilari oldida majburiyatlarini
bajara olishi;
-
bankning joriy yilda biznes rejani bajarish borasidagi olib
borayotgan ishlari va muammolari;
-
ichki nazoratning ahvoli, tuzilayotgan hisobotlarning
o‘
z vaqtida
va t
o‘g‘
ri tuzilib, tegishli joylarga taqdim etilishi;
-
dehqon fermer x
o‘
jaliklariga,
o‘
rta va kichik biznes bilan
shu
g‘
ullanuvchi tadbirkorlarga berilgan kreditlar, ularni berilish darajasi
va sharoitlari;
-
xodimlarning kasb mahorati va ijro intizomi;
-
rahbarlarning ishni qay tarzda tashkil etganligi hamda bank
daromadini oshirish va xarajatlarni kamaytirish borasida olib
borilayotgan ishlar.
Tekshiruv boshlashdan oldin oxirgi oyning birinchi sanasiga va
tekshirish kuniga bank balansi talab qilinadi hamda shu balans
ma’lumotlarini
tahlil qilish bilan filialda yalpi ichki audit tekshiruvi
boshlanadi. Masalan bank riskini hisobga olgan holda auditni tashkil
etish mumkin.
Riskni hisobga olgan holda ichki audit tekshiruvlarini tashkil
etish:
1.
Baholash mezoni: moliyaviy risk va ularni
o‘
lchash.
2.
Yillik rejalashtirish: riskka moyillikni aniqlash va resurslarni
taqsimlash;
3.
Tekshiruvni rejalashtirish: risklarni qisqartirish;
4.
Tekshiruvni
o‘
tkazish: auditorlik jarayoni;
5.
Natijalarni baholash: riskka muvofiqligi;
6.
Boshqaruvchilar uchun hisobot: riskka muvofiq b
o‘
lishi uchun
nima qilish kerakligi.
Tekshiruv rejasini tayyorlash
Nazorat muhiti baholanadi: mavjud
ma’lumot
lar, xodimlarning
chuqur bilimliligi, vazifalarning muhimligi va boshqalar xodimlarga
yetkazilganligi.
Aniqlangan muammo va kamchiliklarni hal qilish b
o‘
yicha taqdim
qilingan tavsiyalarda muammolarning qisqacha izohi, ularni bartaraf
33
etishga doir talab etiladigan chora-tadbirlar va ushbu chora-tadbirlarni
amalga oshirishga shaxsan javobgar b
o‘
lgan shaxslar hamda ularni
bajarish muddatlari
o‘
z aksini topadi.
Bank Boshqaruvi yoki filial rahbariyati audit tekshiruvlari natijasida
aniqlangan xato-kamchiliklarni bartaraf etish choralarini k
o‘
rilishini
ta’minlash lozim.
Ichki audit xizmati tomonidan tekshirish natijalari b
o‘
yicha taqdim
qilingan tavsiyalarning bajarilishi muhim ahamiyatga ega. Shuning
uchun ushbu tafsiyalarning bajarilib borilishini doimiy nazorat
qilinishini
ham ichki audit xizmati xodimlari ta’minlaydilar.
Ichki audit
xizmati xodimlari tomonidan aniqlangan xato va kamchiliklar b
o‘
yicha
audit boshlanishidan tugaguncha tuzatishga imkon beriladi.
Xato va kamchilikka y
o‘
l q
o‘
ygan xodimlarga audit xizmati xodimi
tomonidan amaliy yordam va maslahatlar beriladi. Biroq audit
tekshiruvlari bir filialda k
o‘
p hollarda bir oydan ortiq davom etmasligi
sababli, audit tekshiruvlari tugaganidan s
o‘
ng bir oy muddat ichida
dalolatnomada aks ettirilgan xato va kamchiliklarni tuzatilganligi haqida
rasmiy javob xati berishligi bank rahbariyatiga yuklatiladi. Ichki audit
tekshiruvlari natijasida tuzilgan dalolatnoma barcha xodimlar
o‘
rtasida
muhokama qilinib, tegishli chora-tadbirlar ishlab chiqiladi.
«Auditorlik faoliyati to‘g‘risida»gi qonunning 11
-moddasiga
muvofiq: «Tashabbus tarzidagi auditorlik tekshiruvi xo‘
jalik yurituvchi
subyektning yoki boshqa auditorlik tekshiruvi buyurtmachilarining
qaroriga binoan, qonun hujjatlarida nazarda tutilgan tartibda
o‘
tkazilishi
mumkin. Tashabbus tarzidagi auditorlik tekshiruvining predmeti,
muddatlari va boshqa shartlari auditorlik tekshiruvining buyurtmachisi
bilan auditorlik tashkilotlari
o‘
rtasida tuziladigan auditorlik tekshiruvini
o‘
tkazish t
o‘g‘
risidagi shartnomada belgilab q
o‘yiladi».
Audit xizmatiga quyidagi vazifalar yuklatiladi:
-
o‘
tkazilgan ichki audit tekshiruvi natijalariga asoslangan bankning
real holati va ichki nazorat tizimining samaradorligi t
o‘g‘
risidagi
ishonchli va must
aqil axborot bilan bank Kengashini ta’minlash;
- ichki nazorat tizimining samaradorligi va monandligi hamda ichki
auditni
o‘
tkazish b
o‘
yicha qabul qilingan jarayonlarning amaliyligini
tahlil qilish va baholash;
34
- bank faoliyati oldiga q
o‘
yilgan maqsadga er
ishishda ma’muriy va
operatsion jarayonlarning samaradorligini kuzatish;
- tavakkalchiliklarni boshqarish jarayonlari va tavakkalchiliklarni
baholash uslubiyotining samaradorligi va q
o‘
llanilishini kuzatish;
- moliyaviy axborot tizimini, shuningdek
‚
elektron axborot tizimi va
elektron bank xizmatini kuzatish;
- buxgalteriya hisobvaraqlari va moliyaviy hisobotlarning saranjom-
sarishtaligi aniqligi va ishonchliligini kuzatish;
- bank Kengashi talablariga binoan maxsus tekshirishlarni
o‘
tkazish
yoki
o‘
tkazishda amaliy yordam berish.
Audit xizmati
‚
shuningdek
‚
quyidagi funksiyalarni bajaradi:
- bank rahbariyati bilan birgalikda faoliyat yuritish;
- bank xodimlari
o‘
z vazifalarini samarali bajarishlarida yordam
berish;
- moliyaviy hisobotni (oylik, choraklik, yillik) joriy auditorlik
tekshiruvidan
o‘
tkazish;
- operatsiyalar yoki dasturlarning natijalari ularning oldiga
q
o‘
yilgan maqsad va vazifalarga mos kelishi hamda rejalashtirilganidek
bajarilishini aniqlash maqsadida ularni tekshirish;
- buxgalteriya, operat
sion va ma’muriy nazorat tizimlarining
monandligini baholash.
Bundan tashqari, Audit xizmati:
- ichki nizom, y
o‘
riqnoma, tartib va boshqa hujjatlarni ishlab
chiqishda ishtirok etadi;
- malaka oshirish va tajriba almashish maqsadida
O‘
zbekiston
Respublikasi tijorat banklari va boshqa tashkilotlarning
o‘
xshash
xizmatlari bilan hamkorlik qiladi;
- amaliy nazoratni maqbul xarajat bilan tatbiq etishda yordam
beradi;
- tekshirish materiallarini umumlashtiradi va tekshirish natijalari
t
o‘g‘risidagi ma’lumotlarni
Auditorlik q
o‘
mitasi va bank rahbariyatiga
taqdim etadi, aniqlangan kamchiliklarni bartaraf etish uchun chora
k
o‘
rish t
o‘g‘
risida Auditorlik q
o‘
mitasi va bank rahbariyatiga takliflar
beradi.
35
Do'stlaringiz bilan baham: |