O` zbekiston r espublikasi o liy va o` rta maxsus ta

Nikotinning inson asab tizimiga ta’siri: 

---

- 18 - 
Ajam chekuvchi, qoida tariqasida, ko’ngil aynishi bor, ba’zida qusish mudofaa 
reaktsiyalari 
zaharlanish 
uchun 
organizm. 
Chekuvchi 
rivojlanadi: 
qo’zg’aluvchanlikning oshishi, qisqa muddatli xotirani yaxshilash, reaktsiya vaqti 
kamayadi, diqqat yaxshilanadi, tashvish yo’qoladi, ishtaha pasayadi, umumiy 
yengillik paydo bo’ladi. Biroq, miyadagi nikotin kontsentratsiyasi pasayganidan 
so’ng, barcha ijobiy tomonlar tezda qarama -qarshilik bilan almashtiriladi. 
Nikotinning inson yurak-qon tomir tizimiga ta’siri:
Nikotin qon bosimining oshishiga, yurak -qon tomir tizimining ishiga va koronar 
qon oqimining yaxshilanishiga, skelet muskullariga qon etkazib berishning 
oshishiga yordam beradi. Shunga qaramay, nikotin kontsentratsiyasi pasaygandan 
so’ng, salbiy daqiqalar keladi: qon bosimi sezilarli darajada pasayadi, 
vazokonstriktsiya paydo bo’ladi, skelet mushaklariga kislorod etkazib berish 
sezilarli darajada kamayadi, qon darajasi oshadi yog ‘kislotalari, laktat, glitserin, 
trombotsitlarning faollashishi sodir bo’ladi. 
Nikotinning inson endokrin tizimiga ta’siri: 
Nikotin ayollarda erta menopauzaning rivojlanishiga hissa qo’shadi, osteoporoz 
xavfi ortadi, metabolik tezlik oshadi, katexolaminlar, adrenokortikotrop gormon, 
endorfin va vazopressin qonga chiqariladi. 
Nikotinning inson nafas olish tizimiga ta’siri: 
Chekish balg’amning shakllanishiga hissa qo’shadi, bu ham juda yopishqoq, 
bularning hammasi bunga olib keladi qattiq yo’tal nafas olish qiyinlishuvi. Yo’tal 
ayniqsa ertalab og’riqli bo’ladi. Chekuvchilar tez -tez bo’g’iq va qo’pol ovozni 
ishlab chiqadilar, bu ayniqsa ayollar uchun yomon. 
Nikotinning odamlarga ta’siri, o’tkir nikotin zaharlanishining paydo bo’lishi:

---

- 19 - 
Nikotin zaharlanishi quyidagilar bilan tavsiflanadi: 
•
Ko’ngil aynishi va qayt qilishning kelib chiqishi; 
•
Qorin og’riqi; 
•
Chekishning boshida pulsning tezlashishi va yuqori qon bosimi; 
•
Chekishdan 30 minut o’tgach, zaif puls va past qon bosimi; 
•
Ongni chalkashtirib yuborish; 
•
Umumiy zaiflik; 
•
ayotiy aktivlikning pasayishi. 
Nikotin bilan zaharlanish odatda juda kam uchraydi va asosan chekishni xohlagan 
kattalarga ergashadigan bolalarda uchraydi. Kattalar dozasi esa yoshlar uchun 
zaxarli miqdorni beradi. Zaharlanganda yordam: toza havoga chiqish, nafas 
yo’llarini qusishdan himoya qilish, yuz terisini sovuq suv bilan yuvish. Agar ahvol 
og`irlashsa bo’lsa, tez yordam mashinasi kelgunga qadar nafas olish yo’llarining 
ochiqligini ta’minlash, tilni tishlamaslik kerak.